ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴԻ ՀՐԱՄԱՅԱԿԱՆԸ
Ցանկացած շրջանում նոր սերունդը իր երկրի, ազի, պետության քարշակ ուժն է հանդիսացել`ավանարդը:Սակայն պիտի հասկլանանք որ միայն երիտասարդ լինելը բավարար չէ նոր սերունդ կոչվելու համար, քանզի այն ոչ միայն տարաիքային հասկացողություն է, այլև ավելի շատ նոր իդեալների, աղափարների, նոր աշխարհայացքի ու դրսևորումների և միաժամանակ ընդհանուր ձտումների իդեալների ու ապաայի նկատմամբ ընդհանուր հավատի ու պայքարի ամբողջություն:Յուրաքանչյուր նոր սերունդ կամ երիտասարդություն ալիս նախ և առաջ իր ազը իր տեսակը երիտասարդացնելու, ներքին հիվանդությունները բուժելու, նոր կամք, նոր թափ հաղորդելու:Պատմության մեջ չկա մի մեծարժեք իրողություն,մի շրջադարձ, որի առաջնորդող ուժը երիտասարդությունը չլինի:Հետևաբար յուրաքանչյուր ազի ու պետության հզորացման ու առաջընթացի ործընթացում կարևորաույն խնդիր պիտի լինի նոր սերունդի դաստիարակության հարցը, քանզի հենց երիտասարդության մտածողությամբ,աշխարհայացքով ու ունակություններով է պայմանավորված լինելու ինչպես մոտակա հիսուն տարվա կտրվածքով երկրի զարացման հեռանկարները,այնպես էլ հաջորդ սերունդների համարժեք դաստիարակությամբ այդ զարացման շարունակականության ապահովումը:
Այս տրամաբանությամբ շարժվելով մեր օրվա երիտասարդությանը կարելի է պայմանականորեն բաժանել երեք դասերի:
Առաջին դասը կազմում են այն երիտասարդները որոնց տերն ու աստվածը նյութն է,որոնք հանուն սեփական բարեկեցության ու անձնական ՙես՚-ի կարող են ոտնատակ տալ ցանկացած սրբություն ու արժեք ու միշտ կարողանում են մնալ ջրի երեսին:Անկախ իշխանության ձևից, աղափարախոսությունից`սրանք միշտ իշխանության կողմնակիցներ են:Միակ դրական կողմը այն է որ սրանք սակավաթիվ են:
Երկրորդ դասը կազմում են անտարբերները:Սրանք ոչ մի բանի հետ ործ չունեն,պատասխանատվություն չեն կրում ոչինչի համար:Նրանց համար միևնույն է թե ինչ է կատարվում իրենց շուրջը, միայն թե իրենց հանիստ թողնեն:
Երրորդ դասը կազմում են երիտասարդության փոքրաքանակ այն մասը, որը իրապես իրավունք ունի կոչվելու նոր սերունդ:Այս դասի երիտասարդների համար չկա ավելի մեծ արժեք քան Ազը,Հայրենիքը, աղափարը, ընտանիքը:Այս դասի ներկայացուցիչները առանձնանում են մյուսներից իրենց նվիրվածությամբ` ոչ միայն իրենց ործին ոըւ աղափարին, այլև` միմյանց:Այս դասում չկան ՙիզոյներ՚:
Այսպես կոչված երիտասարդական քաղաքականության, նոր սերունդի աշխարհայացքի ձևավորման,պետության զարացման ուղիների ընտրության խնդիրներում մշտական պայքարի մեջ են այսպես անվանված առաջին և երրորդ դասերը,որոնք փորձում են իրենց ՙբանակները՚ համալրել երկրորդ դասից ներքաշված ՙնորակոչիկներով:Ամենազարմանալին այն է,որ պետությունը,որը ի պաշտոնե պիտի լիներ վերոնշյալ աշխարհայացքի ու զարացման տեսլականի ձևավորողը, քաշվել է մի կողմ ու չի մասնակցում երիտասարդության ձեվավորմանն ու երիտասարդական քաղաքականության մշակմանը, փոխարենը ժամանակ առ ժամանակ իրականացնում է ՙպատժիչ ործողություններ՚` ՙհայրական ապտակով՚ խրատում է ՙչափերն անցած՚ զավակներին:Գրեթե միշտ այդ ապտակը բաժին է հասնում ՙչարաճճի՚ երրորդ դասին,մինչդեռ ՙփափկասուն ու ինտիլիենտ՚ առաջին դասը միշտ շոյվում է ՙհոատար հայրիկի՚ կողմից. Սա նման է այն երևույթին երբ որդին փողոցում կռվում է հորը վիրավորողի հետ, իսկ հետո պատժվում հոր կողմից` կռիվ անելու համար:Մինչդեռ երրորդ դասը` որպես պետականության հիմնասյուներից մեկը, որպես ազի ուժի ու որակի կրողը, պիտի լիներ մշտական հոատարության տակ:
ՙԵրիտասարդությունը-դա լեռներից իջնող հեղեղ, որ կարող է և օրհնաբեր,և ավերիչ լինել՚,-ասել է Գարեին Նժդեհը, և այդ օրհնաբեր կամ հեղեղ լինելը մեծապես կախված է նրա դաստիարակությունից ու պետական քաղաքականությունից:Այսօր, ցավալիորեն, պետությունը չի օժանդակում ազային, հայեցի ու ինքնուրույն երիտասարդության ձևավորման ու այդ ՙմի հատիկ՚ փրկարար սերունդի ձևավորմանը:Մենք դարերի ընթացքում միշտ` տարբեր ձևակերպումներով, հանել ենք իմաստնությանն ու ոչել`ՙՏվեք ինձ ասային նկարարով առաջնորդվող մեկ հատիկ սերունդ և ես կապահովեմ մեր տեղը արևի տակ՚, ու երբեք չենք հասկացել, որ այդ ՙմի հատիկ՚ սերունդը մենք ենք ,կամ ոնե մենք պիտի դաստիարակենք, ու այսօր էլ նույն վիճակն է. բոլորը ձտում են պայծառ ապաայի, հզոր,միացյալ ու կայուն Հայաստանի, բայց ոչ մեկը չի ցանկանում պատրաստել այդ ամենին հասնելու ամենակարևոր ործոնը`ձևավորել բարոյական ու ազային երիտասարդություն, իսկ ինքնուրույն ձևավորվող ազային երիտասարդությանը փորձում են պահել կաղապարի մեջ,անընդհատ ճնշումների ներքո:Բացատրությունը±. ՙԱյսօր մենք թույլ ենք՚:մինչդեռ դարերի պատմություն ու ազերի փորձը ապացուցում են, որ ազերի հզորությունը իրենց քանակական երակայության մեջ չէ, այլ նրանց հավաքական ուժի, միասնական նպատակին հասնելու համընդհանուր ձտման, ազային հավաքականության ու իրենց արմատներից եկած իմաստնություն ու փորձը օտաործելու և սեփական ինքնուրույնությունը նահատելու քաղաքական կամքի դրսևորման, և ընդհանուրի մեջ իրենց առանձնահատկությունը պաշպանելու ունակության մեջ:ՙԺաննա դը Արկի հայրենիքը պարտվեց այն օրը, երբ մերօրյա Ֆրանսիացու դեմօ-լիբերալիստական մտածողությունը կենդանաբանական մի պարտեզի դռան վրա րեցՙԳիտության համար ոչ հայրենիք կա, ոչ էլ` կրոն՚՚,- ասել է նժդեհը:Այո, ազերը պարտվում են այն օրը, երբ կորցնում իր առանձնահատկությունը:Դեմոկրատիա կոչված մերօրյա խեղկատակությունը և լոբալիզացիան ազերի երեզմանն են ,իսկ ազային աղափձարախոսությունը միակ բուժիչ բալասանը:Կամ ասում են թե անօրինական ու ՙմիջազային չափանիշներին՚ անհարիր ՙբարբարոսություն է՚ մեր սեփական տանը` մեր հայրենիքում, օտարների հետ ՙհավասարը հավասրի հետ՚ սկզբունքով խոսելը ու իրենց չափի զացումը կորցրած ՙմիջազային բոսսերին՚ կարի հրավիրելը, սեփական երկրում սեփական արժեքներին տեր կաննելը, իսկ օրինական է, պարոնայք, երբ մեր տանը , մեր հայրենիքում, մեր դպրոցում բռնաբարվում է մեր ինքնությունը, երբ տարբեր այլասերված ու անբարոյական աղափարախոսներ քայքայում են դարերով կերտված ու արյամբ թրծված արժեհամակարը, օրինակա±ն է երբ որոշ սեփական ծաումը չիմկացող տականքներ մեր երկրում տանտեր են զում իրենց, երբ ամենուր ու համընդհանուր ձևով ոչնչացվում է ամեն ազային, երբ բարոյալքվում է մատաղ սերունդը, երբ դպրոցները հետզհետե վերածվում են նորաձևության սրահների, որտեղ արժեքը ոչ թե իտելիքն է,այլ` թանկարժեք հեռախոսներն են ու ՙնորաձև՚ հաուստը և այս բոլորը իրականացվում է բռնի ձևով կամ նյութականի ազդեցության տակ:Եթե սա օրինական է, պարոնայք, մենք թքած ունենք այդ ամենն արտոնող օրենքների վրա:Մեր օրենքը մեր ազի հրամայականներն են ու մեր խիղճը:Իսկ մերօրյա երիտասարդությունը եթե մտահոված է Հայաստանի ու հայության ապաայով, եթե ուզում է հայրենիք ունենալ ու հայրնիք թողնել իր սերունդներին, ապա պիտի մտածի ,ործի և եթե հարկ է զոհի ու զոհվի հանուն հայրենիքի, քանզի ՙԵրբեք ավելի անհայրենիք չենք քան երբ դադարել ենք մտածել, ործել ու զոհաբերվել մեր հայրենիքի համար՚:Մենք հավասար պիտի լինենք օրենքի ու մահվան առաջ, մեր ոյության նպատակն ու իմաստը հող հայրենին պիտի լինի:Բարոյականությունը, հայրենապաշտությունն ու ազասիրությունը պիտի լինեն մեր հրամայականները:Յուրաքանչյուր ժողովուրդ արժանի է իր երիտասարդությանը և մենք `երիտասարդներս եթե իրապես ուզում ենք հպարտանալ մեր հայրենիքով ու հավատալ Հայաստանի հավիտենականությանը, յուրաքանչյուրս պիտի կարողանանք առանց մտածումի կրկնել Մեծն Նժդեհին -ՙՀայրենիքս ու ես-մենք լծորդված ենք իրար` ինչպես հոի ու մարմին, ինչպես` նպատակ ու միջոց. Նա երաույն նպատակ է, ես` միջոց՚: