ՀԱՍՄԻԿ ԳՈՒԼԱԿՅԱՆԻ ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԸ ԱՐՄԵՆ ԱՎԵՏԻՍՅԱՆԻ ՀԵՏ

Կենսագրությունը, անցած ուղին, հոդվածներ ու մեկնաբանություններ

Moderator: Supermod

ՀԱՍՄԻԿ Ô³ÕˆÕ’Ô¼Ô±Ô¿Õ…Ô±Õ†Ô» ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԸ Ô

Postby Edgar on Fri Jan 19, 2007 4:48 pm

այաստանի Հանրային Ռադիո (Կայան)

Եթերում <<Հայրենիք-Սփյուռք>> ծրագիրն է: Սիրելի հայրենակիցներ, այսօր դուք կլսեք Գարեգին Նժդեհի ծննդյան 115-ամյակին նվիրված մեր հերթական հաղորդումը: Ազգային գաղափարաբանության դաշտի 20-րդ դարի մեր ամենամեծ նվիրյալի` Գարեգին Նժդեհի ծննդյան 115-ամյակին նվիրված հաղորդումների շարքում, այսօր, սիրելի հայրենակիցներ, անդրադարձ կկատարենք մեծ հայորդու ազգային լեզվի, բանակի և արիական մտածողության մասին տեսակետներին: Մեր հաղորդաժամի հյուրն է. Հայ Արիական-Ցեղապաշտական Կուսակցության նախագահ Արմեն Ավետիսյանը:
Խոսափողը փոխանցում եմ Հասմիկ Գուլակյանին:

- Գարեգին Նժդեհի ծննդյան 115-ամյակի առթիվ հրատարակված <<Հատընտիր>>-ն իմ կարծիքով նաև դասագիրք է հայրենասիրության մասին: Այնքան պարզ ու մատչելի են նրա ձևակերպումները և այնքան առարկայական ու նաև` ոգեղեն, որ անընդհատ ձգտում ես դեպի Նժդեհի խոսքերը: Եվ ամենևին պատահական չէ, որ մեր իրականության մեջ ստեղծված մի շարք հասարակական, քաղաքական կազմակերպություններ ի հայտ եկան` նժդեհյան գաղափարախոսությունը դավանելու առաքելությամբ: Թե դրանցից որ կազմակերպությունն ինչ չափով է կարողանում դա իրագործել` այլ խոսակցության նյութ է: Այսօրվա մեր հյուրին` Արմեն Ավետիսյանին կխնդրենք ներկայացնել իրենց մեծ ուսուցչապետի գաղափարախոսությունն ընդհանրապես և հայոց լեզվի, բանակի ու պետական մտածողության մասին` մասնավորապես: Մինչ այդ Արմեն, խնդրում եմ ասեք, թե ինչու հատկապես Նժդեհի գաղափարախոսույունը հետաքրքրեց ՀԱՑԿ կազմակերպությանը:

- Երբ խորանում ես Նժդեհի թողած ժառանգության մեջ, որն այլ ձևակերպումով անվանվում է ցեղակրոնություն, ապա հասկանալի է դառնում, որ փաստորեն դա քո գենի հետ մի ինքնատիպ զրույց է, որը կարող է ցանկացած հայի հետ տեղի ունենալ, եթե նա փոքրիշատե ծանոթանում է ցեղակրոնության հետ: Այն մարդիկ, որոնք այսօր այդ ազգային գաղափարախոսությունը կամ ուսմունքը չեն ընդունում կամ… հայտարարում են, որ չեն ընդունում, պարզապես երևի տեղյակ չեն, չեն ծանոթացել կամ ուղղակի որոշակի պատվերով անձինք են, որոնք փորձում են մեր ինքնությանը դիպչել և որևէ կերպ շեղել մեզ մեր պատմական ուղղուց, մեր առաքելությունից: Ինձ համար նժդեհյան ցեղակրոնությունը ինքնատիպության պահպանման գենետիկ շարունակելիության, հարատևման և հայրենի բնօրրանի պահպանության (վերատիրման) գաղափարախոսություն է ու այն չի կարող չհուզել որևէ ՀԱՅ-ի, այդ թվում` նաև ինձ:
- Իսկ ասենք, Նժդեհի գաղափարախոսությունը ընդունելու համար պարտադիր է արդյոք, որ նրա տեսակետները, նույնիսկ բառակապակցություններն անգամ լինեն այս կամ այն կազմակերպության անվանման մեջ, ինչպես ասենք Ձեր դեպքում:
- Իհարկե այդքան էլ պարտադիր չէ, բայց այս բազմաբնույթ, բազմաշերտ հասարակության մեջ, որպեսզի կարողանանք ցույց տալ, լսեցնել, թե մենք ով ենք, որպեսզի մեր անվանումից նաև մարդիկ հետևություն անեն, թե ում հետ գործ ունենք, մենք` ազգայնականներս, այդ անվանումների շարքում շեշտում ենք. ցեղակրոնություն, ցեղապաշտություն, արիականություն տերմինները, որը որ նաև մեր մյուս ազգակիցներին, որոնք Հայաստանում չեն, թույլ է տալիս հեշտությամբ գտնել մեզ և այսպիսով կապ հաստատել ու փորձել ընդհանուր ուժերով մեր ազգային գաղափարները, նպատակներն իրականացնել:
- Այսինքն` Ձեր կարծիքով դա ծայրահեղություն չէ:-
Չեմ կարծում, բայց ինչու, չէ որ մարդու անունը ամեն դեպքում ունի որոշակի առաքելություն, և ասենք իմ անունը, եթե Արմեն է, ապա ինչ-որ առումով հայրս կամ մայրս նպատակով են դրել և ես խորամուխ լինելով իմ անվան ծագումաբանության մեջ, փորձում եմ գտնել նաև որոշակի առաքելություն: Սա ծայրահեղություն չէ, իսկ մեր կազմակերպությունն էլ կոչելով Հայ Արիական-Ցեղապաշտական Դաշինք (ունենք նաև նույնանուն կուսակցություն), մենք դրանով նախ ցույց ենք տալիս, որ հայը (հայադավանությունը), արիական տեսակը (արիականությունը) ու նաև ցեղապաշտը (ցեղապաշտությունը կամ ցեղակրոնությունը) դրանք նույնն են, այո` նույն հասկացություններն են և սրանց դաշինքով մենք փորձում ենք ստեղծել մեկ միասնական հզոր նպատակ, գաղափար:
- Արմեն, բայց ինչ-որ տեղ կարծես պարադոքսի առաջ ենք մենք կանգնում: Մի կողմից ընդունում ենք Ձեր տեսակետները, փորձումենք այդպես մտածել, սակայն, ինչ-որ տեղ էլ թվում է` գուցե դա արդեն մի տեսակ ուշացած է այսօրվա <<ՙգլոբալիզացիա-ինտեգրացիա>>-ի այս ամենակուռ ժամանակներում, երբ որ փոքրաթիվ ժողովուրդներն ուզեն, թե չուզեն (նունիսկ մեծաթիվներն են մտնում դրա մեջ) գնալու են դեպի այդ ուղին: Հիմա, ինչ է պետք է անել չուծացվելու, ազգային ինքնությունը չկորցնելու համար:
- Այդ ուզել-չուզելու խնդիրը մեզ համար գոյություն չունի երբևիցե, մենք ունենք միշտ երրորդ տարբերակ, դա մերն է, մեր հայկականը, միայն համաշխարհային լավագույն արժեքների հետ համադրվելու ձգտումը, ինչքան էլ որ դա ծայրահեղական դիտի: Ուզել-չուզելը կախված է, թե մենք ինչքանով կհամախմբվենք, կդիմադրենք, այնպես որ ես համաձայն չեմ այդ պարտադրող ձևակերպման հետ, առավել ևս <<գլոբալիզացիա>> կոչվածը փաստորեն դա աշխարհի ընդհանրացում (համաշխարհայնացում) է ոչ միայն տնտեսական, այլ նաև` մարդկանց տեսակավորման (հարուստների ավելի հարստացում, աղքատների առավել աղքատացում), նաև այստեղ ազգերի համաձուլվածք է տեղի ունենում, ինչպես ասենք ժամանակին կերտվում էր ՙխորհրդային խառնամբոխ՚: Ահա, այսօր էլ փորձում են մոլորակի մի անդեմ ամբոխ կերտել առանց ինքնությունների, որը բացարձակ կործանում է տանում մարդկությանը: Այդ<<գլոբալիզացիան>> տնտեսական առումով էլ մյուս` ոչ հզոր ազգերին (հատկապես` նորանկախ), դատապարտում է ոչնչացման, թույլ տնտեսական զարգացվածության առումով ի նկատի ունեմ, ահա այդ ազգերին տանում է ինքնաոչնչացման, այնպես որ ամեն գնով պետք է ընդդիմանալ այդ <<Գլոբալիզացիա>> կոչվածին, իսկ<<ինտեգրացիա>>-ն չպետք է իրականացվի ազգայինի` ինքնատիպության կորստյան հաշվին, և փաս¬տորեն, դրանում մեզ հատկապես օգնելու են մեր ազգային գաղափարները, ցեղակրոնությունը և մեր դավանանքը` դեպի նախնյաց հավատամքը, կացութաձևը: Խոսքը հին քարանձավին անցնելու մասին չէ, այլ` մեր ավանդական, բարոյական, շատ հաճախ չգրված օրենքները կիրառելու մասին է, որը փրկելու է և' մեր ինքնությունը, և' մեր տնտեսությունը, և' մեր պետությունը: Այս առումով ես բազմիցս նշել եմ նաև լեզվամտածողության մասին, որը ձևավորում է մեր տեսակի էությունը, իսկ սա բավական առանցքային խնդիր է հայ տեսակի, հայ ինքնության, հայոց պետության պահպանման համար:
- Հայոց լեզվի մասին այսօր շատ են խոսում, հատկապես մեր կայանը նույնպես իր ներդրումն ունի այդ գործում: Մեզանում առաջարկվում են նոր մոր մեթոդներ, խոսքը նաև կրթական համակարգին է վերաբերում և այնտեղ էլ հայոց լեզուն հայտնվում է մրցակցային դերում: Ինչպես ես Դուք սրան նայում:
- Դուք իրավացի եք, ես ձեր կայանի հաղորդումները հաճախ եմ լսում ու նաև դիտում եմ հեռուստահաղորդաշարերը, ընթերցում մամուլում արծարծվող այս գերխնդրի մասին նյութերը: Այսօր սա ցավոք գերխնդիր է դարձել: Իսկապես, եթե խոսքը գնում է կրթության ոլորտի մասին, ապա միանշանակ Հայոց Պետության մեջ, միատարր Հայոց Պետության մեջ կրթությունը (առաջնահեթ` հանրակրթությունը) պետք է լինի հայեցի, իսկ լեզվական ուսուցումը կարող է լինել ոչ միայն ռուսերեն, անգլերեն, այլ նաև` պարսկերեն, իտալերեն, ցանկացած լեզուներով կարելի է բացել դպրոցներ և կամեցողները կարող են ուսումնասիրել աշխարհի բոլոր լեզուները: Սակայն, մեզ պարտադրում են, որ բազմալեզվությունը (կամ երկլեզվությունը) պետք է դառնա կրթական համակարգի բաղկացուցիչ մասը և մեր երեխաները իրենց ազգային կերպը, իրենց էությունը կերտելու հետ զուգահեռ պետք է կերտեն ռուսի կամ անգլիացու կամ չգիտեմ նաև որևէ մեկի էությունը, որը խեղելու է մեր սերունդը, խեղելու է ուրեմն մերապագան, վտանգելու է նաև մեր հետագա գոյությունը, սրա մասին է խոսքը, որը պետք է կանխվի բոլոր միջոցներով: Սրա համար կա լեզվի մասին օրենք, սրա համար մենք ունենք իշխանություններ, որոնք չգիտեմ… ամեն ինչի մասին մտածում են, բացի` ազգային ներքին կարևորագույն խնդիրների:
- Արմեն, իսկ Ձեր կարծիքով Նժդեհն ինչպես էր վերաբերվում լեզվի և լեզվամտածողության հարցերին:
- Ես հիմա ընդամենը մեկ տող կասեմ Նժդեհից, որ նա իր պատվիրանների մեջ կարելի է ասել ձևակերպել է այսպես, նշում է. <<հայ մարդու հետ խոսիր հայերեն>>, ուրիշ որևէ լեզվով հայի հետ խոսելն արդեն դավաճանություն է համարվում: Իհարկե, կան փախստականներ, կան մարդիկ, որոնք մեր երկրում չեն ապրել, նրանց մասին չէ խոսքը, բայց եթե որևէ փախստական ավելի քան տաս տարի ապրում է Հայաստանում և չի սովորում հայերեն ու պարտադրում է, որ ինքը հայի հետ պետք է խոսի այլ լեզվով, ապա նա Նժդեհի ու նաև մեր բնութագրմամբ իհարկե դավաճան է: Եվ շարունակելով խոսքս պարզապես նշեմ, որ եթե մեր իշխանությունները չորդեգրեն հայոց լեզվի պաշտպանության և հայոց լեզվի անվերապահ գործածության խնդիրները բոլոր ոլորտներում, ապա մեր պետությունը, մեր երկիրը դատապարտված է, որոհետև, հավատացե'ք, սա հենց այնպես ցուցադրական հերթապահ խոսքեր չեմ ասում, այլ` իսկապես լեզուն է կերտում մտածողությունը, իսկ մտածողությունից էլ ստեղծվում-ծնվում է տվյալ պետականությունը, թե ինչպես ենք մտածում, թե ինչպես ենք խոսում-արտահայտվում, նման պետականություն նաև նման երկիր էլ մենք կարողանում ենք ստեղծել: Այս դեպքում արդեն լեզվի խնդիրը, ինչպես իմ խոսքի առաջին մասում նշեցի ազգային-պետական գերխնդիր է:
- Արմե'ն, դուք ինձ հիշեցրիք Նժդեհի խոսքերից մեկը: Այն հարցին, թե ինչպիսի հայրենիք կունենանք վաղը, նա տալիս էր այսպիսի պատասխան.-ինչպիսին որ կառուցվում է այսօր մեր մտքի և հոգու մեջ: Նժդեհն այդ մասին մտքեր շատ ունի արտահայտած, նաև` պետականության մասին, եթե կարելի է գնանք դեպի այդ ոլորտ:
- Խնդրեմ: Եթե պետականության մասին է խոսքը, ապա իսկապես մենք շատ դեպքերում, այսինքն` ներկայիս հասարակությունը, ի միջիայլոց, շփոթում է պետություն, հայրենիք և իշխանություններ հասկացություններ: Այս երեքը գրեթե միասնականացվում են, բայց և' Նժդեհի մոտ, և' ազգայնական գաղափարաբանության ուսմունքների մեջ իշխանությունները ժամանակավոր անցողիկ երևույթներ, վարչաձևեր են, որոնք կարող են լինել ժողովրդավարական, կարող են լինել միապետական կամ հանրապետական և ինչպես նշեցի` մնայուն երևույթներ չեն սրանք, ու ոչ միայն մեր, այլ` մարդկության պատմության ընթացքում: Սակայն, պետություն, պետականություն ունենալու խնդիրը հատկապես կարևորվում է ազգայնականների ու նաև Նժդեհի կողմից, որովհետև պետությունը լուրջ միջոց է ազգի նպատակների, առաքելության իրականացման համար: Որիշ որևէ երկրում, որևէ պետության մեջ հայը չի կարող իրականացնել իր նպատակները, դրա համար էլ պետականության խնդիրները, ազգային պետություն ստեղծելու կարևո¬րությունը Նժդեհի մոտ դրված առանցքային հարցերում, այսինքն` զուտ ինչ-որ կամայական ցանկություն չէ, պարզապես այնտես ապրելու, գոյատևելու, ուրախանալու, դա հստակ ազգային առաքելության հենակետ է, այսինքն` համեմատական, ավելի պատկերավոր լինելու համար, եթե ասենք, կստացվի, որ ազգը հոգին է, իսկ պետությունը` մարմինը, և եթե մեր ոգին տեղավորենք ուրիշ մարմնում, ապա այն իր առաքելությունը հաստատ չի կատարի: Այս առումով, ազգային պետականության կերտումը հայոց բնօրրանում Նժդեհի ժառանգությամբ, թողած գործերի մեջ բավական մեծ տեղ ունի:
- Եվ հավանաբար նաև դրա շնորհիվ Նժդեհն ունի համամարդկային նշանակություն, որպես մտածող, իմաստասեր: Խնդրում եմ, Արմեն, նաև այդ մասին խոսենք:
- Իհարկե, Դուք ճիշտ նկատառում արեցիք, ես կուզենայի մի ռուս մտավորականի, ազգայնականի զրույցից փոքրիկ մեջբերում անել, նա եկել էր կնքվելու Գառնու հեթանոսական տաճարում և ցանկանում էր, որպեսզի քուրմն իրեն կնքի-օծի որպես ցեղակրոն: Նա երդվում էր Վահագնի աջի վրա, որ կդառնա ցեղակրոն և կծառայի իր ռուս արիական ազգին, այդ բոլորը նա ասում էր ռուսերեն, իհարկե, և վերջում շեշտեց, որ երբ ծանոթացել է Նժդեհի գաղափարախոսությանը, տեսել է, որ եթե այնտեղ հայ բառի փոխարեն տեղադրվի ռուս, իտալացի, հույն կամ ցանկացած ազգի անուն, ապա այդ ամենը, այդ ամբողջ աշխատությունը կդառնա տվյալ ազգի սեփականությունը: Այսինքն` Նժդեհի արտահայտած մտքերը այլ ազգերի, ոչ միայն հայ ազգի, այլև կրկնում եմ տարբեր ազգերի ինքնապահպանության համար կարևորաույն արժեք են, այնպես, ինչպես մյուս երկրների մեծ իմաստասերները գնահատվում են որպես համամարդկային արժեքներ, այդպես էլ այսօր Նժդեհը կարող է արժանանալ բարձր գնահատանքի, սակայն մեր իշխանությունները, ցավոք սրտի, չեն ըմբռնում սա: Ինչպես շատ ազգային արժեքներ, մշակութային արժեքներ չեն միջազգայնացվում, այնպես էլ Նժդեհը այսպես փակ մնացել է մեր մեջ, բայց վստահաբար ունի մեծ հնարավորություն դառնալու համազգային, համամարդկային արժեք: Գարեգին Նժդեհի իմաստասիրական ու գաղափարախոսական մտքերի մասին է խոսքը:
-Այսպես կոչված մեր ժողովրդավարական ժամանակներում հասարակական կազմակերպությունների դերը բավական մեծ է: ՀԱՑԴ-ն որպես կազմակերպություն ինչ է անում այդ առումով, Նժդեհի դերը իսկապես մեծացնելու, համամարդկային գնահատականը տալու համար:
- Մենք ոչ միայն հանդիպումներում (ուսանողության, մտավորականների, դպրոցականների հետ) ենք փորձում այս գաղափարները տարածել, այլ նաև գրականության ու տարբեր զանգվածային լրատվության միջոցներով մենք կարողանում ենք մեր գաղափարները, մեր հնարավորությունների սահմաններում, հաղորդել մեր ժողովրդին: Հասկացնել նաև, որ միայն այսպես` ոգեգաղափարական հանրություն ձևավորելով կարող ենք հաջողություններ ունենալ: Նժդեհի գաղափարախոսությունը, հատկապես, եթե Հայոց բանակում չամրագրվի, ապա մեր բանակը կկորցնի իր անպարտելիության ոգին: Ու տարբեր աղանդավորներ, համասեռամոլներ, ամենաայլանդակ տարբեր տարրեր կարող են մտնել մեր հասարակություն և խեղել այն: Ինչպես այսօր կատարվում է:
- Իսկ Նժդեհի գաղափարներն այսօր դավանում են մեր ազային բանակում:
- Ցավոք, ոչ մեծ թափով: Ժամանակին ավելի լավ աշխատանք էր տարվում: Սակայն, այսօր բանակաշինության գործընթացը կարծես կանգ է առել ինչ-որ տեղ: Գեներալները փոխադարձ հարցեր են լուծում իշխանությունների հետ: Ցավոք, այսօր այդ ոգե-գաղափարական մասի բացակայությունը պառակտել է ոչ միայն ազգը, այլև` բանակը: Եվ եթե մենք շուտափույթ այն չվերականգնենք, ապա մեր թշնամիները արագորեն կօգտվեն դրանից: Խոսքս ուզում եմ, այնուամենայնիվ, ավարտել բավականին բարձր տրամադրվածությամբ, որովհետև տարիների աշխատանքը մենք վեր ենք լուծում, հետ ենք նայում, ապա տարեցտարի մեր հասարակության ցեղ-միջուկը, ազգային-հոգևոր իմաստով իսկապես զարթոնք է ապրում: Հազարամյակների գոյատևման դառը փորձը նույնպես թողել է իր կնիքը, հստակ ու անշեղ հետքը և մենք հաստատապես բռնել ենք ճշմարիտ ուղին, գոյատևման-հարատևման ուղին ու ազգային գաղափարաբանությանը հենվելով մենք կարող ենք դուրս գալ այս անելանելի վիճակից: Ես մեզ, և հայաստանաբնակ, և սփյուռքյան համայն հայությանը, մաղթում եմ բարձր, անկոտրում տրամադրվածություն և թող մշտապես ազգային-ոգեղեն գաղափարախոսության, իմաստասիրության ջատագովներ կարողանան հանդես գալ:
- Շնորհակալություն, Արմեն, հետաքրքիր զրույցի համար:
Edgar
 
Posts: 50
Joined: Wed Jan 10, 2007 11:53 am

Return to Արմեն Ավետիսյան

Who is online

Users browsing this forum: No registered users and 3 guests

cron