Հայաստանում ազգայնականության արժեվորման խնդիր կա

Ազգայնական դաշտը խեղում են քաղաքական «շիզոֆրենիկները»

Ժողովրդավարությունը շղարշ է, անձի իրավունքների բացարձակեցումը հանգեցնում է անհատավարության, ոչ թե՝ ժողովրդավարության: Ժողովուրդը մի աներեւույթ զանգվածի տպավորություն է թողնում, որի լծակները (ժողովրդական, հասարակական) գործածվում են որպես ճնշման միջոց մի խումբ իշխանավորների համար, եւ «օրենքի առաջ բոլորն են հավասար» դրույթը չի իրականացվում…
Ժողովրդավարության ներդրումը նշված ձեւով ողբալի է դարձնում ազգի վիճակը, քանզի ազգայինը ամենուր ծայրահեղականի կամ հետադիմականի անվամբ մերժվում եւ հալածվում է: Ազգերի ինքնորոշման իրավունքը փշրվում է՝ զարկվելով մերօրյա զավթարարների հռչակած, այսպես կոչված տարածքային ամբողջականության անձեռնմխելիության սկզբունքին, եւ ազգերն իրականում զրկված են իրենց հիմնական, կենսական իրավունքները պաշտպանելու հնարավորությունից (ինքնորոշվել, իրենց բնորոշմամբ, նշանակում է ուղղակի ձեռք բերել մշակութային կամ կրոնական-հավատամքային անկախություն): Այս ամենի հովանավորը՝ ՄԱԿ-ը, դարձել է մի քանի հզոր տերությունների խաղերի թատերաբեմ, որտեղ բազմաքանակ ազգերը մշտապես գրում են դերեր՝ փոքրաքանակ ազգերի եւ թույլ, դեռեւս ինքնահաստատման ճանապարհին գտնվող պետությունների համար՝ ցինիկորեն տնօրինելով նրանց ճակատագրերը՝ համապարփակեցման (գլոբալիզացիա) ներդրմամբ: «Ուժն ու արդարությունն են ծնում իրավունք» կարգախոսից «ժողովրդավարա (սիրա)բար» դուրս է շպրտվել «արդարություն» բառը, եւ աշխարհում իշխում է բիրտ ուժը: Իսկ ժողովրդավարությունն այս պարագայում ազդեցիկ ու «անմեղ» միջոց է խոսքի, հավատքի ու խղճի ազատության անվան տակ ներխուժելու որեւէ պետության տարածք՝ հակազգային քարոզներով մասնատելով ու բարոյալքելով նրա բնակիչներին՝ պայման ստեղծելով այդ երկրի ինչպես արտաքին, այնպես էլ ներքին գործերին «հիմնավոր» կերպով միջամտելու համար: Այս տեսանկյունից ամենաարդար ազգային-ազատագրական կամ ինքնապաշտպանական պայքարն անգամ կարող է «վերածվել» ծայրահեղականների, կամ հեղափոխականների (հեղաշրջում անողների իմաստով) շարժման, իսկ տվյալ ազգի նվիրյալները, ովքեր սրբազան պայքարի են դուրս եկել իրենց ազգի եւ երկրի ազատության համար, կարող են գրչի մի հարվածով, ՄԱԿ-ի ընդամենը մի որոշմամբ դառնալ ո՛չ միայն իրենց ազգի, այլեւ՝ մոլորակի եւ մարդկության թշնամիները…
Եվ զարմանալի չէ, թե մարդու իրավունքներն ինչու են այդքան անսահմանափակ: Այդպիսով ժողովրդավարությունն աննկատ թելադրում է անհատին՝ առաջնորդվել սեփական «ես»-ի բավարարման պահանջներով՝ անմարդկային եւ անբարոյական ազատությունների շահարկմամբ, ինչի հետեւանքով բնական մարդկային ու ազգային դիմագիծը կորցնելով՝ հանգում է անասնական, ավելին՝ հակաբնական եւ ինքնակործան պահվածքի ու վիճակի…
Առավել վտանգավոր է, երբ ժողովրդավարները ցուցադրաբար հանդես են գալիս իբրեւ ազգային-ժողովրդավարներ. այս պարագայում հայտնվում է քաղաքական մի խառնուրդ, որը «գենետիկ» շեղման, երկվության մեջ գտնվելով՝ ինքնաբերաբար ընդարձակում է քաղաքական «շիզոֆրենիկների դաշտը», որը խեղում է եւ՛ ժողովրդավարությունը, եւ՛ ազգայնականությունը: Ամեն ինչից կարծեցյալ ամենալավն ընտրելը հանգեցնում է ոչ թե նոր լավ ձեւի ստեղծմանը, այլ՝ լավ «հիբրիդի» առաջացմանը, որը թվացյալ օգտակար լինելով տվյալ պահին, այնուամենայնիվ «անպտուղ» է եւ, հետագայում, բնականորեն ընթացքի մեջ մտնելով՝ դառնում է հակազդեցության, հակաբնական միջամտության պարարտ հող…
Ազգային-ժողովրդավարները փորձում են արհեստականորեն միացնել երկու տարբեր համակարգեր, որոնք բացահայտորեն հակադիր են: Ժողովրդավարական համակարգի ստեղծած սանձարձակ անհատը երբեք չի կարող գոյատեւել ազգային համակարգի պահպանողական միջավայրում, որտեղ հակառակ ժողովրդավարական սկզբունքների՝ գործում են ՏԻԵԶԵՐԱԿԱՐԳ-ի, ազգայնականության որդեգրած սրբազան իշխանության (հիերարխիա) բնական կանոնները, եւ այստեղ ազգի իրավունքներն օրինաչափորեն վեր են անհատին տրված իրավասություններից: Անժխտելի է, որ ազգի շահը՝ ինքնատիպության պահպանման եւ այդպիսով հարատեւման խնդիրը, չի կարող ստորադասվել անհատի քմահաճույքներին, ներմուծված բարոյազուրկ ազատություններին, ու «ոսկե միջին» այս պարագայում գոյություն չունի. ամեն մի փոքր շեղումն անգամ խեղաթյուրում է այդ յուրօրինակ եւ ոչ համադրելի համակարգերը…
Նման մի օրինակ էլ կա հավատի ոլորտում. առաջացել են քրիստոնյա-հեթանոսների կամ հեթանոս-քրիստոնեավարների մի քանի խմբեր, որոնք էլ ազգային-ժողովրդավարների պես «մուտացիա» են իրականացնում հոգեւոր-հավատքի բնագավառում… Սրանք կարծում են, թե հայոց հին հավատը կարող է վերազարթնել Հայ առաքելական եկեղեցու օժանդակությամբ, այսինքն՝ Եհովան պիտի աջակցի Հայր Արային… Ինչպես ասում են՝ ծիծաղելի կլիներ, եթե շատ տխուր չլիներ:
Բոլոր ազգերն էլ ունեն ինքնություն, առաքելություն ու բնօրրան, եւ դրանց պաշտպանությունն ու անվտանգության ապահովումը նրանց առաջնային գործն է: Ինքնատիպ ազգայինը, օրինակելի մարդկայինը միշտ էլ համադրելի են, եւ այդպես են ստեղծվում համազգային ու համամարդկային արժեքները: Համամարդկային հանդեսում յուրաքանչյուր ազգ պետք է ներկայանա իր սեփական եսով, իսկ միջազգային ասպարեզում՝ իր ուրույն մշակույթով, արվեստով, գիտությամբ, արհեստներով, ավանդույթներով եւ այլ արժեքներով: Այսպես ձեւավորվում է համաշխարհային քաղաքակրթությունը, եւ եթե ազգերը հրաժարվեն իրենց ինքնատիպությունից, ինքնուրույնությունից ու շարժվեն կեղծ համամարդկայինով, ապա այն, հետզհետե սպառվելով, կոչնչանա, քանզի կզրկվի իրեն սնող ազգերի յուրօրինակ եւ մշտադալար արմատներից: Եթե համամարդկայինը սեփականացվի որեւէ ազգի կողմից, ապա տվյալ ազգը ստիպված է լինելու փոփոխել իր դիմակը, քանզի քաղաքակրթությունը զարգացող շարունակական երեւույթ է: Այս պարագայում հայ ազգայնականի ճիշտը սեփական ազգային ավանդույթներն ու արժեքները, կենսաձեւը ժամանակին համահունչ դարձնելն է (ոչ թե օտարինը ընդօրինակելը), որը, սակայն, չի ակնկալում որեւէ էական, սկզբունքային շեղում հայարիական ներցեղային օրենքներից ու բարոյականությունից, եւ սա է Հայ Տեսակի գոյատեւման, զարգացման ու հարատեւման գրավականը…
Ազգայնական գաղափարախոսություններն ու ուսմունքները, հայկական ծագումնաբանությունից բխող այլ գաղափարները հանգեցնում են մի եզրակացության, որ դրանք բոլորն էլ՝ ցեղակրոնությունը, ցեղապաշտությունը, ազգայնականությունը, արիականությունը եւ այլն, սնվում են նույն արմատ-ակունքից, հենված՝ նույն ներցեղային օրենքների ու բարոյականության հիմքին, ձգտում են նույն բնօրրանի՝ հայ ցեղի հայրենիքի եւ արիական ցեղի նախահայրենիքի վերատիրմանն ու պաշտպանությանը, եւ, ի վերջո, այս բոլոր գաղափարախոսությունները «ներծծվելու» են Հայկականության մեջ, քանզի հիմնվում են համահայկական համակարգի նախապատմությանն ու հիմնադրույթներին: Այս առումով, եթե հայկականությունը կարելի է համարել մեր՝ հայ տեսակի ազգային ներքին քաղաքականություն, ապա արիականությունը (համաարիականությունը) զուգորդվում, համադրվում է մեր արտաքին քաղաքականության հետ, քանզի սրանք հիմնականում նույն ՀԱՄԱԿԱՐԳ-ն են, լրացմամբ, որ արիականությունն անդրադառնում է նաեւ ամբողջ արիական տեսակին՝ մեզ արյունակից ազգերին նույնպես: Ինչպես այս երկու աշխարհայացքները, այնպես էլ վերը թվարկած գաղափարախոսությունները ոչ թե հակադրվում են միմյանց, այլ ծառայում են նույն նպատակին՝ եւ՛ ներազգային, եւ՛ արտաազգային հարաբերություններում: Եվ Հայկականությունն է լինելու այն միասնական ազգային համակարգը, որը հետագայում որդեգրելու են բոլոր Հայ ազգայնականները, եւ ոչ միայն նրանք…
Մի կարեւոր հանգամանք եւս. պետություն կարող է ստեղծվել ինչպես բազմազգ հանրության, այնպես էլ մեկ ազգի կողմից, յուրաքանչյուր դեպքում այդ անկախ պետությունը ազգերի համար ինքնապաշտպանության, բարգավաճման եւ հարատեւման միջոց է, սակայն, ոչ երբեք՝ գրավական: Հանրահայտ է, որ ազգերն իրենց պատմության ընթացքում կարող են հետեւել տարբեր դավանանքների, բայց լինել միմիայն մեկ Գենի կրող: Այս առումով անկախ պետականության գաղափարը նշված միջոցից գրավականի վերածելու համար կարեւորվում է ազգային անկախ պետության (նույնն է, թե ազգային գաղափարախոսությամբ առաջնորդվող անկախ պետության) գոյությունը:
«Հայրենիքն ապրում է հայրենասիրությամբ եւ կործանվում՝ դրա պակասից»,- ասում է Նժդեհը: Այս առումով փոքրաթիվ ազգերը, բնականաբար, առավել հայրենասեր պետք է լինեն, քան բազմաքանակները. համաշխարհային պատմությունը հավաստում է, որ հակառակ դեպքում նման պետությունները կործանվում են ազգային ոգու չգոյությունից կամ անբավարարությունից: Այստեղ տեղին է նշել, որ ազգի սոցիալ-տնտեսական բարգավաճումն ու պետության հզորացումը նույնպես կախված է տվյալ իշխանությունների ազգային՝ հայ լինելու բնույթից, եւ ահա թե ինչու են ազգայնականները ազգերի ներդաշնակ գոյակցության ձեւ համարում ազգ-պետությունները, երբ յուրաքանչյուր ազգ ունի մեկ պետություն՝ անշուշտ, իր բնօրրան-հայրենիքում: Պետությունը պետք է լինի միատարր (մեկ ազգ, մեկ պետություն), որպեսզի ծառայի մեկ ազգի, այլապես բախումներն անխուսափելի են, վկա` աշխարհում տիրող խառնաշփոթը: Մարդկային տեսակները տարբերվում են էությամբ ու ապրելակերպով, մեկ պետության ներսում հնարավոր չէ գործադրել օրենքներ, որոնք բավարարեն բոլոր տեսակներին: Հայաստանը Հայի Հայրենիքն է եւ բնույթով ու էությամբ պիտի Հայկական լինի՝ ծառայելով միմիայն Հայության շահերին:

Արամ Ավետյան

«Լուսանցք» թիվ 24, 25 (155, 156), 2010թ.