Միտ­քը՝ հո­գե­մարմ­նա­կան ա­րա­գութ­յուն – Ա­սել է թե՝ Եռա­հա­մա­կարգ Մար­դը Տիե­զե­րա­հաս է – ՀԱՄ առաջնորդ Ար­մեն Ա­վե­տիս­յան

Հայ ա­րիա­կան ի­մաս­տա­սի­րութ­յունն ա­սում է. «Միտ­քը Տիե­զեր­քինն է – Տիե­զերքն էլ ամ­փոփ­ված է Մտքի մեջ» եւ պետք է տի­րա­պե­տել Մտքին, քան­զի այն կա­րող է լի­նել ինչ­պես ա­րա­րիչ, այն­պես էլ ա­վե­րիչ, կախ­ված Մտքի տի­րա­պետ­ման ար­վես­տից… Այդ տի­րա­պետ­ման ար­վեստն էլ թե­լադ­րում է Մտքի ա­րա­գութ­յու­նը, ո­րը կա­րող է վայրկ­յան­նե­րում Մար­դու Հո­գին հասց­նել Աստ­ված­նե­րի, Հո­գի­նե­րի ու այլ Տիե­զե­րա­աշ­խարհ­ներ…  

­Հա­յե­րը, ի բնե լի­նե­լով Մարդ-Աստ­ված­ներ, ճա­նա­չե­լով հա­մա­տիե­զե­րա­կան օ­րի­նա­չա­փութ­յուն­ներն ու ի­րա­կա­նութ­յու­նը, ու­նե­ցել են ճշմա­րիտ պատ­կե­րա­ցում­ներ Ար­ար­չի, Աստ­ված­նե­րի, տիե­զե­րան­յու­թի ու նե­րու­ժի (է­ներ­գիա­յի), ինչ­պես նաեւ՝ մարմ­նի ու հո­գու (ո­գու) փո­խա­դարձ կա­պի, ա­մե­նա­տար­բեր բնա­կան՝ տիե­զե­րա­ծին ե­րե­ւույթ­նե­րի եւ այլ­նի մա­սին…

Հա­յե­րի Բնա­տուր Միտքն ու Ի­մաս­տա­սի­րութ­յու­նը կա­ռուց­վել է Հա­մա­տիե­զե­րա­կան Ճշմար­տութ­յուն­նե­րի՝ Տիե­զե­րա­կար­գի՝ Ա­րար­չա­կուն­քի հեն­քին:

Այդ Ճշմա­րիտ Միտքն ու Ա­մե­նայն Ստե­ղ­­ծի Ի­մաս­տա­սի­րութ­յու­նը հայ ա­րիա­կան բնա­­­պաշ­տա­կան հա­վա­տը «մար­դե­ղե­նաց­րել» են, եւ հա­յոց հա­վա­տում ի­րենց տեղն ու դերն են ու­նե­ցել Ա­րա­րի­չը եւ Աստ­ված­նե­­րը, Մարդ-Աստ­ված­նե­րը (Աստ­ված­նե­րի որ­դի­նե­րը կամ ընտր­յալ­նե­րը) եւ մար­դիկ, ա­­մե­նայն ա­րար­ման տե­սութ­յու­նը եւ դրա հետ շաղ­կապ­ված սրբութ­յուն­նե­րի ու պաշ­տա­մուն­քի բա­ցատ­րե­լի դրսե­ւո­րում­նե­րը: Այս ա­մե­նից էլ ծնվել են ցե­ղա­պաշ­տութ­յու­նը, ծնո­ղա­պաշ­տութ­յու­նը, հայ­րե­նի հո­ղի, սրբ­­ա­զան Ա­րա­րատ աշ­խար­հի, հայ­ա­րիա­կան խա­չի (խա­չա­պաշ­տութ­յուն՝ հա­վա­սա­րա­թեւ խաչ եւ կեռ­խաչ-սվաս­տի­կա), նախն­յաց եւ այլ պաշ­տա­մունք­նե­րը…

Սա­կայն, դա­րե­րի ըն­թաց­քում ցե­ղա­պիղծ եւ հա­վա­տու­րաց զանգ­ված­նե­րի ձեւ­ա­­վո­րու­մից հե­տո, աս­տի­ճա­նա­բար ա­ղա­վաղ­վե­ցին ու խե­ղաթ­յուր­վե­ցին Հա­յե­րի Ճշմա­րիտ Միտքն ու Ի­մաս­տա­սի­րութ­յու­նը, իսկ դրանք ու­սու­ցա­նող­նե­րը՝ Աստ­վա­ծա­մար­դիկ, հե­ռա­ցան սրբա­պիղծ ու խա­վա­րա­պաշտ զանգ­ված­նե­րից­… Այ­նու­հե­տեւ հե­ռա­ցան նաեւ Աստ­ված­նե­րը… Եվ մո­լո­րա­կը, ու­րեմ­նեւ՝ Հայ­կա­կան լեռ­նաշ­խար­հը մնա­ցին ա­նաստ­ված, քան­զի որ­դեգ­րած նոր աս­տ­­վա­ծը Հա­յի Աստ­վա­ծը չէ, եւ հայն էլ հայ­տն­­վեց չա­րի տի­րույ­թում…­

Ու այ­լեւս յու­րա­քանչ­յուր նո­րա­հայտ «մար­­­գա­րե» ա­ղա­վաղ­ված եւ խե­ղաթ­յուր­ված նո­րաս­տեղծ կրո­նա­կան գա­ղա­փա­րա­խո­սութ­յուն­ներ սկ­­սեց տա­րա­ծել եւ մեկ­նա­բա­նել.. ար­դեն իր «մտքի թռիչ­քի» տրա­մա­բա­նութ­յան սահ­ման­նե­րում, ինչն էլ հան­գեց­րեց բազ­մա­թիվ ա­ղանդ­նե­րի ստեղծ­ման: Ա­ղա­վա­ղում­ներն ու խե­ղաթ­յու­րում­նե­րը մարդ­կութ­յա­նը հե­ռաց­րին ի­րա­կա­նու­թ­­յու­նից, իսկ հա­յե­րին (նաեւ՝ այլ ա­րիա­ցի­նե­րի)՝ ի­րենց բնութ­յու­նից ու էութ­յու­նից:

Սա­կայն, ար­դեն անհ­րա­ժեշտ է ի­րա­պես զգալ ու կողմ­նո­րոշ­վել, որ ներ­կա կրոն­նե­րի միմ­յանց հա­կադ­րումն ա­նի­մաստ է, քա­ն­­­զի ոչ մե­կը մյու­սի նկատ­մամբ չի կա­րող ու­նե­նալ ո­րա­կա­կան ա­ռա­վե­լութ­յուն, ո­րով­հե­տեւ տա­րած­ված կրոն­նե­րի հիմ­նաղ­բ­­յուր­­­­նե­րը ոչ թե հե­ռու չեն միմ­յան­ցից, այ­լեւ սնվում են բա­ցար­ձա­կա­պես նույն ա­կուն­քից…

Ա­մեն մի ծնունդ ա­վարտ­վում է մա­հով, ա­մեն մահ էլ վե­րածն­ման բնա­կան կարգ ու­նի: Եվ այն կրոն­նե­րը, որ քիչ թե շատ կա­­­ռուց­վել են մեր նախն­յաց Ճշմա­րիտ Մտքի եւ Ի­մաս­տա­սի­րութ­յան հիմ­քով, ու­նեն բա­ցա­հայտ նմա­նու­թյուն­ներ ու մեկ­նա­բա­նու­թ­­յուն­ներ, ին­չը թույլ է տա­լիս գրե­թե հս­­տակ գծա­գրել ընդ­հա­նուր ճշմար­տութ­յան, ի­րա­կա­նութ­յան պատ­կե­րը:

Միմ­յանց դեմ մարտն­չող կրոն­նե­րի վա­խ­­ճա­նը մոտ է, ուս­տի պետք է սա ազ­գո­վի գի­տակ­ցել ու նոր կրո­նա-քա­ղա­քա­կան ար­հա­վիրք­նե­րից խու­սա­փե­լու հա­մար ան­հրա­ժեշ­տա­բար վե­րա­դառ­նալ Մարդ-Աստ­ված­նե­րի Ճշմա­րիտ Գի­տա­կան Մտ­­քին եւ Ա­­մե­նայն Ստեղ­ծի Ի­մաս­տա­սի­րութ­յա­նը: Հա­յակ­րո­նութ­յունն է դրա նա­խա­պայ­մա­նը՝ հայ-ա­րիա­կա­նութ­յու­նը, եւ ՀԱՄ ա­ռա­ջար­կած Ա­րիա-Քրիս­տո­նեութ­յու­նը
կա­րող է սա­հուն, ա­նար­յուն վե­րա­դար­ձ ­լի­նել կամ, ինչ­պես ա­սում են, ա­ռանց տե­ղը դա­տարկ մն­­ա­լ­­ու ան­ցու­մա­յին մի փուլ դառ­նալ, մին­չեւ Հա­յոց Հա­վա­տի վե­րա­կանգ­նու­մը, որ­տեղ էլ թաք­նված է Ա­րար­չի եւ Ա­մե­նայն Ա­րար­ման գաղտ­նիք­նե­րի կամ Տիե­զե­րա­կան հա­վեր­ժա­կան խո­րի­մաստ խոր­հուրդ­նե­րի բա­ց­­ման Բա­նա­լին…

Այդ Բա­նա­լին կբա­ցի նաեւ Հա­­մա­տիե­զե­րա­կան օ­րենք­նե­րը – Ա­րար­չա­կար­գը հաս­կա­նա­լու սկզ­­բուն­ք­­ներն ու կե­ցա­կար­գը: Բնա­ներ­դաշ­նակ ո­գին այ­լեւս չի շրջան­ցի հա­յե­րի հո­գե­ւոր ո­լոր­տը, ներ­ցե­ղա­յին օ­րենք­ներն ու բա­րո­յա­կա­նութ­յու­նը, հո­գե­բա­նութ­յունն ու մտա­ծե­լա­կեր­պը:

Իսկ հայ ազ­գի աստ­վա­ծա­կերտ եւ ե­ռա­կարգ բնա­կան-բա­նա­կան-բա­րո­յա­կան նկա­­րա­գիրն ու հո­գե­ւոր կերտ­ված­քը խե­ղա­­թյուր­վեց ու խարխլ­վեց ձեռք­բե­րո­վի ա­րատ­նե­րից, գե­նե­տիկ լուրջ փո­փո­խութ­յուն­ներ կր­­եց, բա­րո­յազրկ­վեց ու ար­մա­տա­վոր­վեց հայ ժո­ղո­վուրդ կոչ­վող զանգ­վա­ծում… Սա հան­գեց­րեց Մարմ­նի՝ Մտքի ու Հո­գու ստր­­կա­ց­­մա­նը, ին­չը ստրկաց­րեց նաեւ Մար­­մի­նը: Խիստ վտան­գա­վոր փուլ է այժմ, ո­րին կա­րող է հե­տե­ւել ազ­գի ձու­լու­մը՝ մարմ­նա­կան ան­հե­տա­ցու­մը:

Եվ միայն նախ­նի­նե­րից փո­խանց­ված ող­ջա­խո­հութ­յունն ու զո­րա­վոր կամ­քը հնա­րա­վո­րութ­յուն կտան հա­յին ուժ գտնել, ա­զատ­վել շուրջ բո­լո­րը պա­տած գոր­շութ­յու­նից, ձգտել ա­զա­տութ­յան, ին­չը եւ կհան­գեց­նի բնա­խո­սա­կան, բա­նա­կան եւ բնազ­դա­կան կա­րո­ղութ­յուն­նե­րի վե­րա­կանգն­մա­նը: Սա է պայ­մա­նը Մտքի ա­րա­գութ­յան զար­­գաց­ման եւ տի­րա­պետ­ման: Ե­ռա­հա­մա­­կարգ Մարդ Տե­սա­կի հա­մար Միտ­քը տի­րա­պե­տե­լու միակ ձե­ւը Մարմ­նի եւ Հո­գու ներ­դաշ­նակ կա­ցութ­յունն է: Այս դեպ­քում Միտ­­քը հա­մա­ձայն Մարմ­նի՝ Տիե­զերք է տե­ղա­փո­խում Հո­գին, եւ վե­րա­դար­ձող Հո­գին Աս­տ­­վա­ծա­մարդ է «հայտ­նա­բե­րում» ի­րեն սպա­սող…

Ազ­գի բա­րո­յա­հո­գե­բա­նա­կան կերտ­ված­քը, ճշմա­րիտ մտա­­ծե­լա­կեր­­պը հա­վա­սա­րակշռ­ված պա­հե­լու նա­խա­պայ­ման­նե­րից է մարմ­նա­մար­զա­կան կրթութ­յու­նը՝ «ա­ռողջ մարմ­նում՝ ա­ռողջ հո­գի» գա­ղա­­փարն ի­րա­կա­նաց­նե­լու, հայ տե­սա­կի ինք­նա­տիպ հո­գե­մար­մ­­նա­կան գծերն ան­թե­րի ու հա­մա­կարգ­ված վե­րա­կանգ­նե­լու հա­մար…

Ինչ­պես այս, այն­պես էլ հա­յոց ազ­գա­յին գի­տակր­թա­կան դպրո­ցը պետք է լի­նի անվ­ճար ու պար­տա­դիր, պետք է ա­պա­հո­վի ազ­գի դար­ձը դե­պի ա­կուն­ք­­ներ, արթ­նաց­նի ցե­ղի գենն ու ամ­րագ­րի վե­րա­տիր­ված ա­րար­չա­տուր հայ­րե­նի­քում ապ­րե­լու կամ­քը:

Հայ­կա­կա­նութ­յան (նաեւ՝ Հա­մա­ա­րի­ա­կա­նութ­յան) գա­ղա­փար­նե­րը ոչ միայն կա­պա­հո­վեն Մտքի Տիե­զե­րա­հաս Ըն­թաց­քը, այ­լեւ կդառ­նան Հա­յի Ա­ռա­քե­լու­թ­­յան եւ Հա­վեր­ժութ­յան նա­խա­պայ­ման…

Ար­մեն Ա­վե­տիս­յան

Հայ Ա­րիա­կան Միա­բա­նութ­յան ա­ռաջ­նորդ

«Լու­սանցք» թիվ 18 (239), 2011թ.

Կար­դա­ցեք «Լու­սանցք»-ի PDF տար­բե­րակ­նե­րը www.hayary.org -ի «Մամուլ» բաժնում www.pressinfo.am -ի «Բեռնում» բաժնում