Ազ­գա­յին սրբութ­յուն­նե­րը հա­վի­տե­նար­ժեք են եւ վերկ­րո­նա­կան

Հա­յե­րը Թուր­քիա­յում ոչ թե ազ­գա­յին փոք­րա­մաս­նութ­յուն են հա­մար­վում, այլ՝ կրո­նա­կան: Ուս­տիեւ՝ Հայ Աստ­ված­նե­րի հու­­շար­ձա­նա­խում­բը ներ­կա­յաց­նե­լիս նշ­­վում են հու­նա­կան Աստ­ված­նե­րի ա­նուն­ներ…

Սա­կայն, ինչ­պես հայ­կա­կան, այն­պես էլ մի­ջազ­գա­յին բազ­մա­թիվ զլմ-­ներ նշել եւ նշում են, որ Հայ­կա­կան Եր­վան­դու­նի­նե­րի թա­գա­վո­րութ­յան կրտսեր ճյու­ղի՝ Կոմ­մա­գե­նեի կամ Կա­մա­խի ար­քա Ան­տիո­քոս 1-ի­նը, ով Քրիս­տո­սից ա­ռաջ 70 թվա­կա­նին Հա­յոց ար­քա Տիգ­րան Մե­ծի կող­մից թա­գա­դր­­վել էր Տիգ­րան­յան թա­գով, 2150 մ ­բարձ­րու­թ­­յուն ու­նե­ցող Նեմ­րութ լե­ռան վրա իր դամ­բա­րանն էր կա­ռու­ցել, շրջա­կայ­քում տե­ղադ­րել հե­թա­նո­սա­կան Հայ Աստ­ված­նե­րի ու իր ար­ձա­նը:

Եվ հայ­տ­­նի է, որ Նեմ­րութ լե­ռան գա­գա­թին է գտ­ն­վում  Ան­տիո­քոս 1-ի դամ­բա­րա­նը, ո­րը 50 մ ­բար­ձ­­րութ­յամբ բլրա­ձեւ ա­վա­զա­խումբ է եւ, ըստ պնդում­նե­րի, ներ­սում թաղ­ված է հենց Ան­տիո­քո­սը:

Ա­վա­զաբ­լուր­նե­րի ա­րե­ւել­յան եւ ա­րեւմտ­յան կող­մում նրա կող­մից կանգ­նեց­վել են Ա­րա­մազ­դի (Հայր Ա­րա­ն՝ Հա­յոց Գե­րա­գույն Աստ­վա­ծը՝ Հայ Տե­սա­կի Աստ­վա­ծա­հայ­րը), Մայր Ա­նա­հիտ Աստ­վա­ծու­հու, Միհր, Տիր եւ Վա­հագն Աս­տ­­ված­նե­րի մոտ 9 մ ­բարձ­րութ­յամբ ար­ձա­նա­շար­քե­րը: Իր եւ Աստ­ված­նե­րի ար­ձան­նե­րից բա­ցի, Ան­­տիո­քոսն այն­տեղ կան­գ­­նեց­րել է նաեւ թա­գա­վո­րութ­յան խոր­հր­­դա­նիշ առ­յու­ծի եւ արծ­վի ար­ձան­նե­րը, ո­րոնց մեր­ձա­կայ­քում են գտն­­վում Ան­տիո­քո­սի նա­խ­­նի­նե­րի պատ­կեր­նե­րը՝ քան­դակ­ված ժայ­­ռա­բե­կոր­նե­րի մեջ…

Եվ ՅՈւ­ՆԵՍ­ԿՕ-ի հա­մաշ­խար­հա­յին ժա­ռան­գութ­յան ցան­կում ընդգր­կ­­ված Նեմ­րութ լե­ռան սր­բ­ա­վայր դամ­բա­րա­նա­բ­­լու­րը ան­գամ վե­ճի ա­ռիթ է դար­ձել Թուր­քիա­յի Ա­դը­յա­ման եւ Մա­լա­թիա նա­հանգ­նե­րի մի­ջեւ, քան­զի շա­հու­թա­բեր է զբո­սաշր­ջութ­յան տե­սանկ­յու­նից: Իսկ լե­ռան վրա ան­բա­րեն­պաստ ե­ղա­նա­կա­յին պայ­ման­նե­րը, ու­ժեղ քա­մի­ներն ու սառ­նա­մա­նիք­նե­րը մեծ վնաս են հասց­նում հու­շար­ձան­նե­րին, ին­չը շա­րու­նա­կա­կան քայ­քայ­ման պատ­ճառ է դառ­նում:

Թուր­քիա­յի մշա­կույ­թի եւ տու­րիզ­մի նա­խա­րա­րը հայտ­նել է, որ տար­բեր ա­ռա­ջարկ­ներ են ստա­ցել ար­ձան­նե­րի պահ­պան­ման հետ կապ­ված, ան­գամ ա­ռա­ջար­կում են դրանք պա­տել քի­միա­կան լու­ծույթ­նե­րով, ո­րոնք կա­պա­հո­վեն ար­ձան­նե­րի ամ­­րութ­յու­նը:

Ա­ռա­ջարկ­ներ կան նաեւ ար­ձան­նե­րի շուրջ ա­պա­կե պատ կա­ռու­ցել, բայց ա­մուր ա­պա­կե պա­տեր կա­ռու­ցե­լու հա­մար անհ­րա­ժեշտ է հիմ­քեր փո­րել, ին­չը կա­րող է ա­վե­լի վնա­սել հու­շար­ձա­նա­խում­բը:

Քննարկ­վում է նաեւ ար­ձան­նե­րը ուղ­ղա­թի­ռով տե­ղա­փո­խե­լու տար­բե­րա­կը՝ 800 մետր ներ­քե­ւում գտնվող Քահ­թա­յի թան­գա­րան­նե­րից մե­կում պա­հե­լու հա­մար:

Ցա­վա­լի է, բայց ինչ­պես Մայր Ա­նա­հի­տի ո­սկե­ձույլ ար­ձա­նի բե­կոր­նե­րի դեպ­քում, ո­րոնք գտնվում են Լոն­դո­նի Բրի­տա­նա­կան թան­գա­րա­նում, այն­պես էլ Նեմ­րութ լե­ռան հայ ա­րիա­դա­վան-հե­թա­նո­սա­կան մեծ սրբա­վայ­րի պա­րա­գա­յում մենք՝ հա­յերս, ո­րե­ւէ նա­խա­ձեռ­նութ­յուն չենք կա­րո­ղա­նում ցու­ցա­բե­րել:

Լոն­դո­նի թան­գա­րա­նում Հայ Աս­տ­­վա­ծա­մայր Ա­նա­հի­տին հա­մա­րում են պար­­ս­­կա­կան Աստ­վածու­հի, իսկ Նեմ­րութ լե­ռան Հայ Աստ­ված­նե­րի հու­շար­ձա­նա­խում­բը հա­մա­րում են հու­նա­կան Աստ­ված­նե­րի սրբա­վայր…

Գո­նե այս հար­ցե­րում պե­տա­կան եւ հա­մա­հայ­կա­կան մո­տե­ցում­ներ պետք է լի­նեն, բայց չգի­տես ին­չու տուրք տա­լով 1700-ամ­յա քրիս­տո­նեա­կան պատ­մութ­յա­նը, ու­րա­նում ենք՝ 5, 8 կամ 12 եւ ա­վե­լի հա­զա­­րամ­յան…

­Քուրմ Ա­րամ

Հայ Արիական Միաբանության Հո­գե­ւոր հանձ­նախմ­բի ան­դամ

«Լու­սանցք» թիվ 20 (241), 2012թ.

Կար­դա­ցեք «Լու­սանցք»-ի PDF տար­բե­րակ­նե­րը www.hayary.org -ի «Մամուլ» բաժնում www.pressinfo.am -ի «Բեռնում» բաժնում