Նոր վարչապետի սպասելի՞ս…

Հատկապես ինչի՞ մասին է խոսքը: Ըստ Ա. Ավետիսյանի, եթե պիտի Կովկասի քարտեզի վերաձեւում տեղի ունենա, ապա ինչու՞ մենք չմտածենք այդ մասին. «Փաստորեն, ամեն երկիր մտածել է, թե ինչ տարածք է իրենով անելու, բացի Հայաստանից (դեռ զիջելու մասին են մտածում): Մեզ այս հարցն է հուզում. ունենալով Ջավախքի, Նախիջեւանի (Արցախի խնդիրը ՀԱՄ-ը լուծված է համարում – Ն. Մ.), նաեւ՝ Արեւմտյան Հայաստանի խնդիր, չենք կարող անտեսել աշխարհաքաղաքական զարգացումները»:

Այո՛, բայց հասկանալի պատճառներով ՀՀ-ն չի կարող այսօր արծարծել Ջավախքի կամ Նախիջեւանի խնդիրը: Սրա դեղատոմսն էլ ունի ՀԱՄ-ը: «Մենք փորձում ենք տարբեր երկրների ազգայնական ուժերի միջոցով բարձրացնել այդ խնդիրները: Ու ես հասկանում եմ, որ մեր պետության համար կարող է դժվար լինել աշխարհաքաղաքական այս կարգի խնդիրները բացահայտորեն արծարծել: Մենք, որպես ազգայնականներ, ինչպես բոլոր երկրներում է ընդունված, կարող ենք այդ հարցերը հնչեցնել (ու հնչեցնում ենք) եւ լուրջ քայլեր անել կովկասյան փոխգործակցությունում ոչ միայն մեր տեղն ունենալու, այլեւ հետագայում ՀՀ տարածքները մեծացնելու համար: Աբխազիան ու Հարավային Օսիան երկար անկախ չեն մնալու, վաղ թե ուշ նրանք միանալու են ՌԴ-ին եւ այդ ժամանակ էլ, մենք համոզված ենք, սկսվելու է մի նոր գործընթաց, թե որ երկիրն ինչ տարածք է իրենով անելու: Իսկ մեր ընդդիմությանն ու իշխանությանը սա չի հուզում: Նրանք աթոռակռվով են զբաղված եւ չեն էլ ենթադրում, որ այդ դեպքերը կարող են շատ արագ զարգանալ: Իսկ եթե ՀՀ-ն պատրաստ չլինի այդ ծավալումներին, կարող է աչքի առաջ ունենալ մի նոր Նախիջեւան, եթե հանկարծ Ջավախքից հեռանան ջավախահայերը», – ընդգծեց բանախոսը:

Լրագրողներին հետաքրքրեց իրապես ազգայնական բեւեռի ստեղծման գաղափարը: Եվ թե այս պարագայում ՀՀ-ն իր ներուժով ինչպե՞ս կարող է հավակնել իր բնական տարածքները վերադարձնելուն: Վտանգավոր չէ՞ այս ամենը: Ի պատասխան ՀԱՄ առաջնորդը բացատրեց, թե Արեւմտյան Հայաստանի խնդրի լուծումն այսրոպեական չէ. «Բայց արդեն գործում է «Մեծ Մերձավոր Արեւելք» ծրագիրը, որը վերաձեւում է ոչ միայն Կովկասը, այլեւ ամբողջ Մերձավոր Արեւելքը: Դա մեզանից անկախ է լինելու՝ ուզենք, թե՝ ոչ: Այլ բան է՝ ուզու՞մ ենք մենք մասնակցել այդ գործընթացին եւ այն պետության փոխարեն, որ կոչվելու է մեծ Քուրդիստան (ըստ ծրագրի – Ն. Մ) ու ստեղծվելու է Արեւմտյան Հայաստանի, Իրաքի, Սիրիայի եւ Իրանի տարածքների վրա, կառաջարկե՞նք մեր՝ մեծ Հայաստանի տարբերակը, որ, ի դեպ, նույնպես շրջանառվում է: Հենց այնպես չենք ասում, մեծ Հայաստանի նախագիծը ՄԱԿ-ում էլ է արծարծվել (համապատասխան հանձնաժողովում՝ աշխարհաքաղաքական հետագա զարգացումների համապատկերում): Ու եթե մենք հետամուտ չլինենք, ապա այդ նախագիծը կդրվի մի կողմ ու կգործի Քուրդիստանի կամ հենց Թուրքիայի նախագիծը: Զուր չէ, որ Անկարան վերջերս աշխուժացել է տարածաշրջանում ու փորձում է հարաբերությունները կարգավորել ՌԴ հետ: Ինչը Երեւանը չի անում, Մոսկվայի հետ այդ մասին բարձրաձայն չի խոսում: Իսկ մենք փորձում ենք դա անել՝ ու ոչ միայն ՌԴ-ի, այլեւ՝ Իրանի հետ, այլ կերպ՝ տարածաշրջանային այն երկրների հետ, որոնց համար նախընտրելի է մեծ Հայաստանը, այլ ոչ թե՝ Քուրդիստանը: Սրա՛ մասին է խոսքը»:

Ներքաղաքական վիճակին առնչվող հարցերը ԱԺ նախագահի փոփոխության մասին էին: Արդյո՞ք Հ. Աբրահամյանը կարող է լինել այն մարդը, ով կբարձրացնի ԱԺ հեղինակությունը: Ըստ ՀԱՄ առաջնորդի, ԱԺ նախագահի փոփոխությունը անձի խնդիր չէ, ավելի լուրջ խմորումներ կան, եւ այս պարագայում էլ աշխարհաքաղաքական խնդիրներ են լուծվում թերեւս: Եվրոպական ուղղությունից ՀՀ-ում այսօր գերակշռում է անգլո-ամերիկյանը (կամ՝ անգլո-սաքսոնական), որի ներկայացուցիչներն իշխում են երկրի նախագահի աշխատակազմում, ընդհուպ՝ ՀՀ անվտանգության խորհրդում: Հիշեցնենք, որ ժամանակին աղմուկ բարձրացավ եւ այդ խորհրդի այսօրվա ղեկավար Ա. Բաղդասարյանին մեղադրեցին օտար երկրի գործակալ լինելու մեջ: «Ինչքանով տեղյակ եմ, Տ. Թորոսյանն էլ այս ուղղությանն էր հարում, իսկ ՌԴ-ն կամաց-կամաց պիտի փորձի անգլո-ամերիկյան ուղղության ներկայացուցիչներին հեռացնել իշխանությունից եւ նշանակել տալ իրեն հարմար ներկայացուցիչներին»: Ա. Ավետիսյանը չբացառեց, որ շատ շուտով ականատեսը կարող ենք դառնալ նաեւ վարչապետի փոփոխության: Եվ այս ամենն ավելի շատ առնչվում է ոչ թե մեր երկրի ներքին խնդիրներին, այլ՝ ՌԴ-Եվրոպա հակամարտությանը: Իսկ ընդհանրապես, «եթե ՀՀ նախագահը Տ. Թորոսյանի կամ կադրային այլ փոփոխությամբ, նաեւ աշխարհաքաղաքական ու տարածաշրջանային բեւեռների հետ հարաբերվելով ինչ-որ մեծ խաղ է սկսել ու վստահ է իր ուժերին, մենք իրապես կողջունենք նրա բռնած ուղին… իսկ եթե այս ամենն արվում է ներքին եւ արտաքին լծակները պարզապես իրեն քաշելու եւ իշխանության վերեւում մնալու համար, ապա սա շատ վտանգավոր խաղ է, քանզի այն, ինչ պիտի միանգամից կոտրվի Ս. Սարգսյանի գլխին, դա կոտրվելու է առավելապես երկրի ու մեր գլխին»:

Ի՞նչ է ենթադրում վարչապետի փոփոխությունը՝ արդյո՞ք Ռ. Քոչարյանի վերադարձ: «Եթե դա լինի, ապա ոչ թե Ս. Սարգսյանի ցանկությամբ, այլ՝ արտաքին որոշ պարտադրանքներով պայմանավորված, – նկատեց Ա. Ավետիսյանը, – քանզի եթե դա ներկայիս նախագահին հարմար լիներ, ապա դա միանգամից կարվեր՝ Մեդվեդեւ-Պուտին տարբերակով, սակայն, վստահ եմ՝ ՀՀ նախագահը ամեն կերպ կփորձի շրջանցել այդ հարցը»:

Նարե Մշեցյան

«Լուսանցք», թիվ 33

12-18.09.2008թ.