Մարտի 1-ն է՞լ են ամերիկացիք արել

Սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչության փորձագետներն արդեն մի քանի օր է գտնվում են Երեւանում եւ մի շարք հանդիպումներ են ունեցել ոչ միայն մարտի 1-2-ի դեպքերն ուսումնասիրող ժամանակավոր հանձնաժողովի, այլեւ՝ խորհրդարանական խմբակցությունների եւ ընդդիմության ներկայացուցիչների հետ: ԱԺ հանձնաժողովի հետ նրանք դիտել են Թատերական հրապարակում կատարվածի տեսաերիզները:

Ամերիկացիները նշում են, թե նյույորքյան երկնաքերերի ռմբահարման ուսումնասիրությունների ժամանակ էլ սկզբում ե՛ւ հանրությունը, ե՛ւ լրատվամիջոցները թշնամական էին տրամադրված իրենց հանձնաժողովի հանդեպ, բայց հետո հաջողվեց ստեղծել վստահության մթնոլորտ, եւ զոհերի հարազատները դարձան իրենց դաշնակիցները: Նրանք հրապարակավ հայտարարել էին, որ հանձնաժողովի եզրակացությունը պետական գաղտնիք էր պարունակում եւ, բնականաբար, Սպիտակ տունը պետք է այն նախապես կարդար, որ ոչ մի միջամտություն չլիներ Ջորջ Բուշի վարչակազմի կողմից, եւ իրենք նույն պահին, երբ եզրակացությունը ներկայացրել են ԱՄՆ նախագահին, այն արդեն գիրք դարձրած հանձնել են նաեւ ԱՄՆ-ի բոլոր գրախանութներին: Ամերիկյան փորձագետները շեշտել են, թե իրենց խնդիրը չի եղել գտնել մեղավորներին, այլ՝ ընդամենը ներկայացնել փաստերը եւ նշել են, որ եթե սեպտեմբերի 11-ին պարզ էր, թե հստակ ովքեր են իրականացրել ահաբեկչությունը, ապա մեր պարագայում դեռ չկան անձինք, որոնք ձերբակալվել են զոհերից թեկուզ մեկին սպանելու մեղադրանքով:

Նախ նշենք, որ այսօր էլ դեռ ԱՄՆ-ում տեսակետ կա, որ Բեն Լադենի ահաբեկչական կառույցը ոչ մի կապ չունի այդ՝ սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչության հետ: Այս մասին «Լուսանցք»-ն արել է հրապարակում:

Մեր պարագայում էլ, իհարկե, անհարմար իրավիճակ է, եթե ԱԺ ժամանակավոր հանձնաժողովի անդամները միայն իշխանության եւ իշխանամետ քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչներն են, ապա մեր հանրային կարծիքն էլ տրամաբանորեն ընդդիմանում է այդ հանձնաժողովի տեսակետներին (հնարավոր է՝ որոշ հարցերում նաեւ արդարացի կարծիքներին): Սակայն մեր եւ ամերիկյան հանձնաժողովների գործառույթների հարցում կա էական տարբերություն: Նրանց հանձնաժողովը պիտի հերքեր, որ ահաբեկչությունն իրականացրել են իսրայելա-ամերիկյան մութ ուժերը եւ մեղքը պիտի բարդեր արաբական աշխարհի ահաբեկիչների վրա (հիմնականում՝ «Ալ-Ղաիդա»), իսկ մեր դեպքում պիտի արվի ճիշտ հակառակը՝ ԱԺ հանձնաժողովը (ըստ՝ ընդդիմության եւ արեւմտյան ուժերի) պիտի հիմնավորի, որ ոչ թե օտար ուժերն են իրենց հրահրումներով մեղավոր, որ հասան իրենց նպատակին ու առճակատման տարան ՀՀ իշխանություններին ու ընդդիմությանը, այլ հենց իշխանություններն են մեղավոր, որոնք մարտի 1-2-ին Երեւանում նյույորքյան սեպտեմբերի 11 արեցին… Իհարկե, իշխանությունների գործելաոճում վստահաբար կա բռնության տեսանելի տարր, սակայն, թե ինչու՞ խաղաղ ցույցերը հանգեցրին բախման ու արյունահեղության… այս հարցը այդպես էլ կմնա քաղաքական հռետորական հարց:

Ընդդիմությունն էլ իր հերթին է ստեղծել մարտի 1-2-ի դեպքերն ուսումնասիրող հանձնաժողով եւ իր եզրակացություններն է ներկայացնում հանրությանը: Այնպես որ, պիտի «ապավինենք» օտարի որոշմանը եւ վերստին ընկղմվենք ներքաղաքական պայքարի մեջ ու դրանից բխող արտաքին ճնշումների հորձանուտում: Սա էլ հենց ոմանց նպատակն է՝ ե՛ւ ներսում, ե՛ւ դրսում:

Արման Դավթյան