Էրդողանը փորձում է արագացնել Ադրբեջանի եւ Հայաստանի “խաղաղության” համաձայնագրի ստորագրումը` իր երաշխավորությամբ, իր ներկայության եւ հսկողության պայմաններում, իր վերջնական թելադրանքով…
“Մեծ Թուրան” ծրագիրը գործադրված է բացահայտ, քաղծքեղով հիվանդ Էրդողանը վախենում է կիսատ մնա իր երազանքը` իսկապես վերածվելով երազախաբության…
Թուրքիայում ամեն ինչ պատրաստ է, անգամ` Սիրիայում, քրդերին “հանգստացրել” է, Ադրբեջանում ու Հայաստանում եւս գործում են, իրանական Ադրբեջան/ներում էլ պատրաստ են, ՌԴ֊ի եւ Միջին Ասիայի թյուրքալեզուներին պատրաստել են, չնայած վերջին ադրբեջանահավաքությանը ՌԴ֊ում, Պակիստանով կապահովվի ճանապարհը չինական Ույղուրստան եւ ՌԴ Հեռավոր Արեւելք…
Եվ միայն այստեղ հաջողելու դեպքում կվերադառնան Բալկաններ, Հունգարիա, Ղրիմ եւ … բայց կա ՄԵԾ ԲԱՅՑ… եթե Ռուսաստանը վերազարթնի որպես ՄԵԾ ԱՐՋ…
Իսկ դա հնարավոր է… ֊ եւ մենք էլ պիտի օժանդակենք, որ մեր շահերն առաջադրենք ու ապա ՇԱՀԵՆՔ … ֊ https://iravunk.com/?p=317436&l=am&fbclid=IwY2xjawLVdg1leHRuA2FlbQIxMABicmlkETFkZnRsb1Z0QlZXcnoxZzc4AR4-w-2gDAM4XoUBKOQMWadrHfDjuPATAH7Zezhy3WkrBUeJ3hnqw9YaQR-Org_aem_VJBhRMKMWqY4LS7e3baf9w – ԻՆՉ ԼՈՒԾՈՒՄՆԵՐ ՈՒՆԻ ՄՈՍԿՎԱՆ` ԱԼԻԵՎԻ ՈՒ ՆԻԿՈԼԻ ՀԵՏ ԿԱՊՎԱԾ
Այն, որ նիկոլական իշխանությունները, բացի Հայաստանի ներսում իրավիճակը շիկացնելուց, հետեւողականորեն սրում են նաեւ հայ-ռուսական հարաբերությունները, կարելի է ավելորդ անգամ հասկանալ թեկուզեւ Ալենի վերջին աղմկոտ հայտարարություններից: Ու սրան զուգահեռ՝ այն, որ Բաքուն ամենեւին էլ հանուն ինչ-որ կրիմինալ անձանց չի գնում ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունների գերշիկացման, այլ այստեղ խոսքը շատ ավելի խորքային խնդիրների մասին է, իր հերթին է ակնհայտ:
ՆՈՐԻՑ MI6-Ի ԱԿԱՆՋՆԵՐԸ
Այսպիսով, ո՞ւր են տանում ռուս-հայկական եւ ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններում այս միաժամանակյա պայթյունները, որոնք, ինչ խոսք, մեկ շղթայի օղակներ են: Ամեն դեպքում, ինչ են մտածում փորձագգետներն այս մասին:
Օրերս Իրանի իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսին մոտ կանգնած փորձագիտական աղբյուրը Եկատերինբուրգում ազերիների ձերբակալության հետ կապված նման ուշագրավ կարծիք հայտնեց՝ ՌԴ ԱԴԾ-ն չեզոքացրել է ոչ թե պարզապես ինչ-որ հանցախումբ, այլ ՆԱՏՕ-ի եւ MI6-ի հետ կապված հետախուզական ցանց. «Վերջին հետախուզական տվյալների լույսի ներքո՝ Մոսկվան տեղյակ է բրիտանական MI6-ի եւ ուկրաինական Հետախուզության գլխավոր վարչության բարձր ակտիվության մասին Ղազախստանի տարածքում: Այս համատեքստում, Եկատերինբուրգում ԱԴԾ-ի գործողությունը, որը նախկինում ներկայացվում էր որպես մաֆիայի դեմ պայքար, նոր զարգացում է ստացել: Հասանելի տեղեկությունների համաձայն՝ ձերբակալվածները կապեր են ունեցել ադրբեջանական հատուկ ծառայությունների հետ եւ տվյալներ են հավաքել ՆԱՏՕ-ի կառույցներին, MI6-ին եւ ուկրաինական Հետախուզության գլխավոր վարչությանը փոխանցելու համար: Բացի այդ, նրանք կասկածվում են դիվերսիոն գործողություններ եւ անօդաչու թռչող սարքերի միջոցով հարձակումներ պլանավորելու մեջ»: Այն է՝ Իրանում այս ամենը կապում են բրիտանական խաղերի հետ:
Ռուսական փորձագիտական հանրության մոտ եւս նույն գերիշխող կարծիքն է: Օրինակ, ազգայնական թեւը ներկայացնող աղբյուրի գնահատմամբ. «Կա առնվազն երեք պատճառ, թե ինչու Բաքուն հանկարծ այս կուրսը վերցրեց։ Այստեղ կա երեք հիմնական գործոն: Նախ, Արեւմուտքի ամենաուժեղ մակարդակի հասած ճնշումն ու շանտաժը: Երկրորդը՝ Բաքվում սխալ պատկերացում ունեն Ռուսաստանի ուժային հնարավորությունների նկատմամբ եւ մտածում են, թե կարող են իրենց այսքան ազատ պահել: Երրորդը, Բաքվին խոստացել են մի բան, որը պարզապես «պայթեցրեց» հանրապետության իշխանությունների գլուխները»: Իսկ թե ով է այդ խաղաղարը, աղբյուրը գնահատում է. «Անկասկած, Լոնդոնը, որն Ուկրաինայի գլխավոր հովանավորն է: Եվ այն մեծ գումարները, որոնք ադրբեջանական էլիտան, շատերի նման, պահում է բրիտանական իրավասության տակ, Լոնդոնին նման ճնշումների հնարավորություն տալիս է: Ուկրաինայում ստեղծված դրամատիկ իրավիճակի պատճառով, հարցը, ըստ երեւույթին, կտրուկ է դրվել. կա´մ անհապաղ բացել «երկրորդ ճակատ» Ռուսաստանի դեմ՝ նրա հարավային սահմաններին եւ դրա ներսում, կա´մ ձեր գումարը կվերանա»:
Նույն կարծիքին է նաեւ «կրեմլյանի» համարում ունեցող աղբյուրը. «Ադրբեջանի վերջին գործողությունները Բաքվի իրավիճակային քաղաքականության արդյունք չեն, այլ կառուցված են արտաքին գործոնների, առաջին հերթին՝ Լոնդոնի ռազմավարական մատրիցի մեջ։ Սա Ռուսաստանի վրա հիբրիդային ճնշման մի մասն է՝ հարավային ուղղությամբ անկայունության աղբյուր ստեղծելու միջոցով։ Ադրբեջանը, պաշտոնապես իրեն որպես պրագմատիկ տարածաշրջանային գործընկեր դիրքավորելով, ավելի ու ավելի է դառնում գլոբալիստների կողմից կազմակերպված մեծ խաղի մի մասը»։
Վերջապես, նույն գնահատումը կա անգամ Թուրքիայում: «Լոնդոնը փորձում է լարվածություն առաջացնել Բաքվի եւ Մոսկվայի միջեւ»,- կարծում է թուրք քաղաքագետ Էնգին Օզերը: Ու թե իրական խնդիրը որն է, նա բացատրում է այսպես՝ այն ժամանակ, երբ Ուկրաինայի հարցով Ստամբուլի խաղաղության բանակցությունները կարող են մոտ ապագայում մտնել «վերջնական գործընթաց», որոշ արտաքին ուժեր փորձում են երկարաձգել հակամարտությունը: Լոնդոնի վարչակազմը, որը 2022 թվականին այս հարցում «նշանակալի հաջողությունների» է հասել՝ խափանելով Ստամբուլի համաձայնագրերը, հավանաբար կցանկանա լարվածություն առաջացնել Բաքվի եւ Մոսկվայի միջեւ եւ Թուրքիային ներքաշել այս գործընթացի մեջ:
ԻՆՉ ԿԱ ԱՅՍ ՊԱՀԻՆ
Ամեն դեպքում, անկախ նրանից՝ Լոնդո՞նն է շիկացնում ռուս-ադրբեջանական թեման, թե՞ դա Ալիեւի նախաձեռնությունն է, ունենք հետեւյալ փաստերը: Նախ, ամեն ինչ դեռ միայն շիկացման փուլում է: Բանը հասել է նրան, որ ՌԴ ԱԳՆ-ն հուշում է իր քաղաքացիներին՝ ձեռնպահ մնալ Ադրբեջան մեկնելուց: Այսինքն, որ շիկացումները դեռ շարունակվելու են: Այդ է հաստատում նաեւ Պեսկովի հայտարարությունը, որ Պուտինը դեռ Ալիեւի հետ խոսելու որեւէ միտք չունի:
Այսինքն, կրկնենք, իրավիճակը միայն շիկացման ուղղությամբ է ընթանում, եւ հասկանալ է պետք, թե այս ամենն ինչի կարող է տանել: Ադրբեջանն այս պահին գործում է «մանր կծոցների» սցենարով: Այն է՝ ինչ-որ մարդկանց բռնելով, ինչ-որ վերամբարձ հայտարարություններով փորձում են Մոսկվային հունից հանել: Դա կարելի է հասկանալ. «դոզան» անցար, կարող են այնպիսի հետեւանքներ լինել, որ Էրդողանն էլ չհասցնի «փոքր եղբորը» օգնության հասնել: Այդ կարծիքին է նաեւ «կրեմլամերձ» ռուսական աղբյուրը, որ խաղը կառուցված է այն իմաստով, որ Ռուսաստանին ստիպեն «սխալ թույլ տալ», եւ դա մոսկովյան իշխանական շրջանակներում լավ հասկանում են: Այն է՝ ռուսներին հասցնել նրան, որ՝ «Ասիմետրիկ ուժային պատասխանի դիմեն՝ որպես նախահարձակ կողմ»: Բայց, ըստ աղբյուրի, հիմնական պատասխանն այլ՝ ոչ ուժային դաշտում կլինի՝ ՌԴ-ում ադրբեջանական դիասպորի վրա ճնշումներ, սահմանային մաքսանենգ ստվերային ցանցերի ճշգրտում եւ արգելակում, ընդհուպ՝ տնտեսական համաձայնագրերի վերանայում եւ Հյուսիս-Հարավ նախագծի երթուղիների վերաձեւակերպում։ «Այդ հարթությունում պետք է տեսնել, օրինակ, Եկատերինբուրգում ադրբեջանական լիդերին ցուցադրաբար եւ հեղինակությանը հասցված դետալներով համալրված ձերբակալումն ու ազատ արձակումը: Սա պարզ ակնարկ էր, այդ թվում՝ ադրբեջանական մյուս լիդերներին, եթե նրանք մտածեն ալիեւյան խաղի մեջ մտնել, թե պետք եղավ, այսպես էլ կանենք, կարող ենք ավելի վատ: Իսկ դա սահմանափակում է Բաքվի հնարավորությունները: Իսկ այս թեժ գյուղատնտեսական սեզոնին սահմանները փակելը նաեւ Ադրբեջանի ներսում կարող է Ալիեւի նկատմամբ դժգոհությունների ալիք առաջացնել»:
Նման է, որ Մոսկվան դեռ փորձում է առաջանալ «մեղմ ուժի» սցենարով, միգուցե սպասելով, թե Բաքուն երբ կգնա ավելի կոշտ քայլերի: Միգուցե աշխատող մեխանիզմ է, բայց դա կարող է նորից «չար կատակ» խաղալ ռուսական արտաքին քաղաքականության գլխին: Հաշվի առնելով, որ խաղը միայն Ադրբեջանով չի սահմանափակվում: Նիկոլը եւս սրում է իրավիճակը: Նաեւ շրջանառության մեջ հայտնվեցին խոսակցություններ, թե Նիկոլն ու Ալիեւը պատրաստվում են հանդիպել մոտ ժամանակներս՝ Դուբայում, կապված «խաղաղության պայմանագրի» հետ: Իսկ այն, որ այդ պայմանագրի հիմքում դրված է «Զանգեզուրի միջանցքի», կամ, միգուցե գեղեցիկ փաթեթավորմամբ՝ «Միջին միջանցքի», այն է՝ ռուս-իրանական ուղիղ կապը խափանող պատնեշի ստեղծման գաղափարը, նախօրեին պարզ հասկացրեց բրիտանական մեկ այլ «գործակալ»՝ եվրաարտգործնախարար Կայա Կալասը:
ԻՆՉ ԿԱՐՈՂ Է ԱՆԵԼ ՄՈՍԿՎԱՆ
Ռուսների համար ուղիղ սպառնալիք հանդիսացող այդ սխեմայի հավանականության մասին, կարծես թե, հասկանում են նաեւ Մոսկվայում: Ամեն դեպքում այն, որ ՌԴ ԱԳՆ-ից ակնարկներ հնչեցին արեւմտյան սցենարով «խաղաղության պայմանագիր» կոչվածի ոչ հասուն լինելու մասին, եւս մեկ անգամ ակնարկելով, որ եռակողմ պայմանավորվածությունների վրա հիմնված տարբերակին այլընտրանք չեն տեսնում, այն է՝ չեն հանդուրժի, մտահոգության պարզ արտացոլանք կարելի է համարել: Այլ հարց, որ եթե Նիկոլն ու Ալիեւը, այնուամենայնիվ, որոշեն նստել եւ ստորագրել, ո՞րն է լինելու Մոսկվայի, ասենք նաեւ՝ Թեհրանի քաղաքական պատասխանը, այնքան էլ հասկանալի չէ:
Ավելին, ռուսական քաղաքագիտական դաշտում կա նաեւ այն գնահատումը, որ Նիկոլը, ՌԴ քաղաքացի հանդիսացող Սամվել Կարապետյանից «Էլեկտրական բաշխիչ ցանցերը» խլելով, կփորձի ավարտին հասցնել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների խզման գործընթացը, թեկուզեւ Հայաստանի ներսում այլ կարծիքները կանխելու համար բացարձակ բռնապետություն ստեղծելով, որի հարցում, ի դեպ, Եվրոպայից «դաբրո» ստացավ՝ Մակրոնի եւ Կալասի աջակցության տեսքով: Այդ դեպքում, բացի «Զանգեզուրի միջանցքից», կարող է նաեւ կենտրոնանալ «Հայաստանում ռուսական ռազմական ներկայության հարցի վերաբերյալ վերջնական որոշման վրա… Շատ հնարավոր է, որ Ռուսաստանի Դաշնությանը Հայաստանի տարածքը լքելու խնդրանքից առաջ Փաշինյանը նախ հասնի Երեւանի դուրս գալուն ՀԱՊԿ-ից»: Այն է` բացահայտ անցնի Հայաստանը թուրք-ազերիական տիրույթ ուղղորդելու կուրսի: Ու նորից նույն հարցն է՝ այս դեպքում ինչ քաղաքական մեխանիզմներ են մնում Մոսկվային՝ նման զարգացումները կանխելու համար: «Մեղմ ուժի» գործիքները, ինչպես նաեւ ռուսական շատ փորձագետներ են խոստովանում, չեն աշխատում ո´չ Հայաստանում, ո´չ էլ առավել եւս, Ադրբեջանում: Շատ ավելի լուրջ լծակ, որով Մոսկվան կարողանում էր վերահսկողության տակ պահել Բաքվին, այն է՝ Արցախը չկա, եւ միայն հիմա են ռուսական լրատվական դաշտում դա սկսել համարել «Ռուսաստանի ռազմավարական լուրջ սխալը»:
Ժամանակի ընթացքում, միգուցե, հնարավոր կլինի քաղաքական այլ մոտեցումներ ձեւավորել: Բայց այս պահին կա այն, ինչը կա՝ եթե Բաքուն եւ Երեւանը, որքան էլ որ ժամանակին աբսուրդ հնչեր, բայց նույն խաղն են առաջ տանում, դա Մոսկվայի համար, մեկ է, լուրջ խնդիր է: Առավել եւս, որ, որպես հակակշիռ, այդպես էլ տեղից չի շարժվում նաեւ վրացական խնդիրը:
Ռուսների համար, թերեւս, միակ տարբերակ է մնում ուժի ցուցադրումը: Բայց դա էլ մեծապես կախված է Ուկրաինայից. այստեղ է, որ լուծումներ ստանալը կարող է իր հետեւից այլ լուծումներ բերել մյուս ուղղություններով:
https://armday.am/post/283429?fbclid=IwY2xjawLVdplleHRuA2FlbQIxMABicmlkETFkZnRsb1Z0QlZXcnoxZzc4AR4VPrKrmwkgbMTHiVXKimlCAMVIwKiIxxZGYm_lW8NNArxtbm36LSlfsehKFw_aem_hIxQddaqoWHHAxNPNY7SMA – Անկարան հետևում է Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղության բանակցությունների առաջընթացին. Էրդողան
Թուրքիան հետևում է Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղության բանակցությունների առաջընթացին՝ սպասելով համաձայնագրի ստորագրմանը, որը «կբավարարի Ադրբեջանի օրինական պահանջները», հայտարարել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, հաղորդում է ՌԻԱ Նովոստին։
Էրդողանը հանդիպել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ Լեռնային Ղարաբաղում անցկացվող Տնտեսական համագործակցության կազմակերպության գագաթնաժողովի շրջանակներում։ Հանդիպման ընթացքում քննարկվել են երկկողմ հարաբերությունները, տարածաշրջանային և համաշխարհային հարցեր։
Հանդիպման ընթացքում նախագահ Էրդողանը նշել է, որ Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև համերաշխությունը օրինակելի է, և որ կարևոր է ընդլայնել և պահպանել երկու երկրների միջև համագործակցությունը էներգետիկայի և տրանսպորտի ոլորտներում: Նախագահ Էրդողանը նշել է, որ Թուրքիան ուշադիր հետևում է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև համապարփակ խաղաղության բանակցությունների ընթացքին, և որ սպասվում է համաձայնագրի ստորագրում, որը կբավարարի Ադրբեջանի օրինական պահանջները», – ասվում է հայտարարության մեջ:
…թյուրք֊թաթարական հարյուրամյակների գենախեղումները ոչնչացման են դատապարտել ռուս֊սլավոնական տեսակին… ֊ այսօր այն ոչնչացման վերջին փուլում է` թվացյալ ռուսական կայսրության կերտման ճանապարհին (պուտ/ճանապարհ ֊պուտին)… ֊ (…վաղուց եմ խոսել… ֊ կարդալ ավելին այստեղ) ֊ https://www.facebook.com/100029169784366/posts/1509982256650753/?app=fbl
…վաղուց եմ խոսել թուրք֊թաթարական (+ Ղրիմի թաթարներ) ռուսաստանաքանդ ծրագրերի մասին… ՌԴ տարածքի կեսից ավելին (մի 8֊9 մլն քառ. կմ) թյուրքալեզու֊թուրքա֊թաթարախառը “ազգերի” տնօրինության տակ է, եթե հավելենք, որ իրականում ՄԱՔՈՒՐ ՌՈՒՍ Ռուսաստանում գրեթե չի մնացել, թերեւս սեւահողային շրջաններում են մնացել քիչումիչ, ապա Պուտինի ստեղծվող Ռուսական Կայսրությունը առանց ռուսների երկար չի դիմանա, մանավանդ որ սլավոնական ազգերը բացի բելառուսներից ու սերբերից, մի քիչ էլ` սլովակներից, Մոսկվայի դեմ են գործում (լեհեր, չեխեր, խորվաթներ, սլովեններ, չեռնոգորցիներ, բոսնիացիներ, հերցեգովինացիներ, կոսովցիներ (իրականում Սերբիայի Արցախն է), բուլղարացիներ, դե ուկրաինացիներին էլ չասենք, քանդվեց հզոր սլավոնական եռյակը` ռուս֊բելառուս֊ուկրաինացի)…
Իսկ Մոսկվայի “ախպեր“֊երկրներ Ղազախստանը, Թուրքմենստանը, Ուզբեկստանն ու Ղրղզստանը համաթուրքական դաշինքի մեջ են Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ միասին… սրանց կողքին են նաեւ թյուրքալեզու եվրոմադյար Հունգարիան եւ Պակիստանի ծայրահեղական իսլամականները… սրանց կավելանան նաեւ չինական ույղուրները, ֆինն֊էստոնա֊ույղուրական եվրախառնածինները եւ այլն… տեսնում ենք, որ կիպրական “Թուրքիան” եւ “իրանական Ադրբեջան֊ները եւս պատրաստ են միանալ “Մեծ Ադրբեջան“֊ի կամ “Մեծ Թուրան“֊ի երազախաբությանը…
Արմեն Ավետիսյան
Հայ Արիական Միաբանության առաջնորդ
Թաթարստանի նախագահը Անկարայում հանդիպել է Թուրքիայի նախագահի հետ: Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը և Թաթարստանի նախագահ Ռուստամ Միննիխանովը քննարկել են Ռուսաստանի մարզի և Թուրքիայի նահանգների միջև առևտրի և ներդրումների ոլորտում համագործակցության հեռանկարները: – (կարդալ) -




Armenian