Հայր Տարիելի թիկունքում պետությունն է

Վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի՝ Վրաստան այցը ավելի քան մեկ ամիս առաջ էր ծրագրված: Հետո հանկարծակի հետաձգվեց եւ հանկարծակի էլ եղավ այդ այցը դեկտեմբերի 9-ին, բայց՝ նախկինում նախատեսված 3-օրվա փոխարեն արդեն կես օր: Վարչապետը եկավ ու ասաց, թե մեր ու Վրաստանի միջեւ անլուծելի խնդիրներ չեն կարող լինել: Պարզապես հետաքրքրիր է, այդ դեպքում ՀՀ ու ՎՀ միջեւ ո՞ր խնդիրն է լուծված:

Դեկտեմբերի 9-ին հայ-վրացական միջկառավարական հանձնաժողովի 7-րդ նիստում Տիգրան Սարգսյանն ընդգծում է, որ Վրաստանի հետ հարաբերությունները Հայաստանի համար ունեն առաջնահերթ նշանակություն, եւ ինքը վրացի գործընկերոջ հետ առաջին հանդիպումից եւ զրույցից տպավորված է եւ այլն եւ այլն: Ի դեպ, հանձնաժողովի նախորդ ու դրան էլ նախորդող նիստերում նույն խոսքերն են ասվել երկուստեք: Մի տարբերությամբ. հայկական կողմը՝ հրճված, վրացական կողմը՝ դիվանագիտության համաձայն:

Դատելով տաբեր հաղորդագրություններից՝ այցի մեխը Թբիլիսիի Նորաշենի Ս. Աստվածածին եկեղեցին էր: Այն գտնվում է Վրաստանի մշակույթի նախարարության հաշվեկշռում: Վերջին շրջանում այս եկեղեցու նկատմամբ ոտնձգություններն ավելի հաճախ էին դարձել, դրանք նախաձեռնվում էին անմիջապես հարեւանությամբ՝ մոտ 15 մետր հեռավորության վրա գտնվող վրացական եկեղեցու հոգեւոր հայր Տարիել Սիկինչելաշվիլու կողմից: Նույնիսկ «Հայաստանի Հանրապետությունն» արձանագրեց, որ «արդեն մասամբ վերացվել են այս եկեղեցում գտնվող Հովնաթանյանների բացառիկ որմնակարները, որոնք ընդգրկված են ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի մշակութային ժառանգության մեջ: Վրացի հոգեւորականը հայկական եկեղեցում ավելացրել է նաեւ վրացական եկեղեցիներին բնորոշ տարրեր. 15-րդ դարի եկեղեցու խորանի առաջ կառուցված է քարային պատնեշ: Թբիլիսիի հայերն անգամ հեռախոսներում ունեն եկեղեցու այդ հատվածի իրական պատկերը, թեեւ պետք չէ մասնագետ լինել՝ տեսնելու համար, որ այդ հատվածի շինարարությունը նոր է, եւ չի կարող թվագրվել 15-րդ դարով»: Այս եկեղեցու հարցը քննարկվել է Վրաստանի նախագահ Միխայիլ Սահակաշվիլու հետ: Ըստ Տիգրան Սարգսյանի, «Վրաստանի նախագահը խոստացել է, որ տեր կկանգնի հայկական եկեղեցուն, քանի որ այս հարցում անձամբ իր միջամտությունն է անհրաժեշտ: Եկեղեցու հարցն առաջին անգամ չի քննարկում նաեւ իր վրացի գործընկերոջ հետ: Սա մի հարց է, որը մտահոգում է հայ հանրությանը, եւ ես դրա մասին տեղյակ պահեցի նորանշանակ վարչապետին՝ ներկայացնելով նախապատմությունը եւ այն խնդիրները, որոնք այսօր առաջացել են: Նորանշանակ վարչապետն արդեն տեղյակ էր, որովհետեւ մենք նախօրոք զգուշացրել էինք, որ մեր հանդիպման ժամանակ ես այս հարցը բարձրացնելու եմ: Նա արդեն ծանոթացել էր խնդրի պատմության հետ եւ խոստացավ, որ այս հարցում կլինի աջակցություն»:

Գիտե՞ք՝ քանի այսպիսի խոստումներ է հնչեցրել ու կհնչեցնի վրացական կողմը: Բայց միայն՝ կհնչեցնի: Վրացու համար մշակութային արժեքս ո՞րն է, նա թուրքի նման է՝ արժեք ոչնչացնող: Չոչնչացնի, ո՜նց ապացուցի «իր» տարածքում հայկական հետքի չլինելը…

Ի պատասխան բազմաթիվ հարցերի, Վրաստանի վարչապետ Գրիգոլ Մգալոբլիշվիլին միայն կնշի, թե երկու եկեղեցիների միջեւ հարաբերությունները դարերի պատմություն ունեն, եւ իրենք հուսով են, որ հնարավորություն ու մեծ ներուժ կա բոլոր այդ հարցերը լուծել երկու եկեղեցիների միջեւ երկխոսության միջոցով:

Այսպիսով ստացվում է՝ վրացական պետությունը՝ հեչ, հայր Տարիելը կանի այն, ինչ ուզում է: Վրաստանի նախագահի հայազգի խորհրդական Վան Բայբուրդը, իր խոսքերով, հաստատում է, որ իրոք պետությունը հեչ է, ու Նորաշենի նկատմամբ ոտնձգությունները բացառապես հայր Տարիելի ինքնակամ գործողությունների արդյունքն են: Հարց է ծագում, թե պետությունը հեչ է, Վան Բայբուրդն ու՞մ խորհրդականն է……

Բայց սա դեռ ամբողջը չէ: Պարզվում է՝ Վրաստանի «գել ու գազան» հայր Տարիելը վրաց պատրիարքից էլ չի վախենում, քանի որ, ըստ Վան Բայբուրդի, վրաց պատրիարքը, Թբիլիսիի քաղաքապետը բազմիցս շատ խիստ զգուշացրել են անղեկավարելի այդ անձնավորությանը ձեռնպահ մնալ նման գործողություններից: «Բացառվում է, որ վրաց իշխանությունները կանգնած լինեն այդ գործողությունների հետեւում: Պետք չէ ծայրահեղ արտահայտություններ անել ու գնահատականներ տալ, վրաց իշխանություններն անում են ամեն ինչ, որ նման բան այլեւս չլինի»,-կոկորդ է պատռում Հռոմի պապից ավելի կաթոլիկ խորհրդականը:

Ուզում ենք խորհուրդ տալ խորհրդական Վան Բայբուրդին. մի՛ բղավիր ու հեծանիվ մի՛ հայտնագործիր, հայր Տարիելի թիկունքում պետությունը կանգնած չլիներ, նա ոտքերը վերմակից շատ երկար չէր մ
եկնի: Ասենք, դու (ամեն մարդու հետ դուք-ով չեն խոսում) դա մեզանից լավ գիտես, բայց, դե, խորհրդական դառնալու համար շա՜տ ես աշխատել…

Աստղինե Քարամյան

«Լուսանցք» թիվ 45 (84)