Քարոզչական կտեր՝ միայն հայերիս համար

Դեկտեմբերի 3-5-ը ՀՀ ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը եռօրյա այցով Հելսինկիում մասնակցեց ԵԱՀԿ անդամ երկրների ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստին: Նա հանդիպեց ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար Մարկ Պերեն դե Բրիշամբոյին, Թուրքիայի ԱԳ նախարար Ալի Բաբաջանին, Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Էլմար Մամադյարովին, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներ Յուրի Մերզլյակովին (Ռուսաստան), Բեռնար Ֆասիեին (Ֆրանսիա), Մեթյու Բրայզային (ԱՄՆ) եւ ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրչիկին: Որպես ՀԱՊԿ-ում նախագահող երկրի՝ ՀՀ ԱԳ նախարարը Հելսինկիում կազմակերպել է ՀԱՊԿ անդամ երկրների ԱԳ նախարարների հանդիպում:

Եվ մինչ մեր ԱԳ նախարարը փորձում է կարգավորել հայ-թուրքական եւ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները, Թուրքիայի ԱԳ նախարարը հայտարարում է, թե «հայ-թուրքական հարաբերությունները կախված են Հայաստանի ու Ադրբեջանի հարաբերություններից»: Նրա խոսքով, այժմ բանակցություններ են վարվում Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջեւ, եւ այդ բանակցություններում միմիայն դրական որեւէ քայլը կարող է ազդել հայ-թուրքական հարաբերությունների վրա: Իսկ թե ինչ նկատի ունի թուրք արտգործնախարարը «դրական քայլ» ասելով, հասկանում ենք նրա հետագա մտքերին ծանոթանալով՝ «ԼՂ հակամարտությունը ոչ միայն Ադրբեջանի, այլեւ Թուրքիայի ու ամբողջ տարածաշրջանի հարցն է: Սկսած 1918թ. մենք միշտ եղել ենք եւ այսուհետ էլ լինելու ենք Ադրբեջանի կողքին»: Վստահ ենք՝ սա նաեւ թուրքական ու ադրբեջանական հասարակական ճնշող մեծամասնության կարծիքն է:

Իսկ ահա, ըստ «Գելափ» կազմակերպության հարցումների, հայ հանրությունը կարեւորում է Թուրքիայի հետ Հայաստանի հարաբերությունները բարելավելու հեռանկարները եւ հանդես է գալիս դրա օգտին: Հասարակական կարծիքի ուսումնասիրության տվյալների համաձայն, հարցման մասնակիցների 26,18%-ը կարծում է, որ Հայաստանը պետք է համագործակցի Թուրքիայի հետ, իսկ 47.32%-ի կարծիքով այդ հարաբերություններում պետք է զգուշություն ցուցաբերվի: 2000 հարցվածներից 366-ը, կամ 18.31%-ը, կարծիք է հայտնել, որ Հայաստանը Թուրքիայի հետ հարաբերություններ չպետք է հաստատի, քանի դեռ Թուրքիան չի ճանաչել Հայոց ցեղասպանության փաստը, իսկ 7.51%-ի կարծիքով, մենք ընդհանրապես չպետք է համագործակցենք Թուրքիայի հետ, քանի որ մեր շահերը չեն համընկնում:

«Ի՞նչ եք կարծում, հնարավո՞ր է արդյոք, որ առաջիկա 5 տարում Թուրքիան դառնա Հայաստանի համար տնտեսական լավ գործընկեր» հարցին հարցման մասնակիցների 10.18%-ը պատասխանել է. միանշանակ այդպես կլինի, 50,63%-ը նշել է, որ դա հնարավոր է համարում, 21,79%-ի կարծիքով, հավանաբար, այդպես կլինի, եւ միայն 12,56%-ն է գտել, որ դա բացառվում է: Հարցվածների 4,84%-ը դժվարացել է պատասխանել այս հարցին:

Հարցման կազմակերպիչները մասնակիցներին առաջարկել են գնահատել առաջիկա 5 տարում այս կամ այն իրադարձության հավանականությունը: Այդ արդյունքների համաձայն, հարցվածներն առավել հավանական են համարել «հայ-թուրքական սահմանի բացումն» ու «Հայաստան-Թուրքիա երկաթուղու վերագործարկումը» (երկուսն էլ ստացել են 4-ական միավոր): Քիչ ավելի հավանական է

համարվել «տարածաշրջանային նախագծերում հայ-թուրքական քաղաքական արդյունավետ համագործակցությունը»: Այն ստացել է 3 միավոր: Նույնքան հավանական է համարվել այն, որ առաջիկա 5 տարիներին «հայ-թուրքական հարաբերություները չեն փոխվի»: Զարգացումների մյուս բոլոր տեսակետները գնահատվել են 2 միավոր: Դրանք են՝ «Թուրքիան կընդունի Հայոց ցեղասպանությունը», «միմյանց նկատմամբ հոգեբանական ատելությունը կհաղթահարվի», «հայ-թուրքական հարաբերությունները կվատթարանան»:

Իհարկե, մենք միշտ էլ վերապահումով ենք մոտենում այսպիսի հարցումներին, բայց այնուամենայնիվ, հրապարակում ենք, քանզի շուտով մեկ անգամ չէ, որ ականատեսը կդառնանք նման հարցադրումների:

Գուցե շուտով մեզ համոզեն էլ, որ Թուրքիան շա՜տ բարեկամական երկիր է: Ի՞նչ կա որ, եթե ռուսաստանցիների ընդամենը 18%-ն է Հայաստանը բարեկամական երկիր համարում, ապա հայերի 62%-ը Ռուսաստանին անվերապահորեն բարեկամական երկիր է համարում: Այնպես որ, Թուրքիան նույնիսկ մեզ ատելով էլ մեր հարցումներով կդառնա բարեկամական երկիր…

Անի Մարության

«Լուսանցք» թիվ 44 (83)